ગુરુવાર, 28 માર્ચ 2024
  1. ધર્મ
  2. તહેવારો
  3. સ્વતંત્રતા પર્વ
Written By
Last Modified: મંગળવાર, 12 ઑગસ્ટ 2014 (12:31 IST)

સ્વતંત્રતા કોને ન ગમે?

સ્વતંત્રતા દિને રજા હોય અને જો તે દિવસે શુક્ર, શનિ કે સોમવાર આવે તો લોન્ગ વીકએન્ડના પ્લાનિંગ શરૂ થઈ જાય. બે પુરુષો બસમાં આગળ બેસી લોન્ગ વીકએન્ડનું પ્લાન કરી રહ્યા હતા. ક્યાં જવાની વાત સાથે પત્ની અને બાળકો સાથે કે... એમાંથીય ફ્રીડમ... ને વાત આડે પાટે ચઢી. પત્નીની સાથે બંધાઈ જવાય... સા... તેમનું ધ્યાન રાખો, તેમના મૂડનું ધ્યાન રાખો વગેરે વગેરે... સાંભળીને પહેલાં તો ગુસ્સો આવ્યો પણ પછી શાંત ચિત્તે વિચારતાં લાગ્યું કે વાત સાવ ખોટી પણ નથી.

વિમેન્સ ડે, ફ્રીડમ ડે ઊજવાઈ શકે તો મેન્સ ડે કેમ નથી ઊજવાતો? તરત જ સ્ત્રી તરીકે વિચાર આવે કે સદીઓથી સ્ત્રીઓ પર અત્યાચાર અને અન્યાય થતા આવ્યા છે. તે માટે વિમેન્સ ડે જરૂરી છે. પરંતુ, સમાનતાની વાત થતી હોય તો મેન્સ ડે ઊજવીને તેમના ફ્રીડમ અંગે અને તેમના પર થતા અન્યાય અંગે વાત પણ થવી જોઇએ. પુરુષમાત્રને સ્વતંત્રતા ગમે છે. એક બહુ જ સરસ મેઇલ વચ્ચે કોઇએ ફોર્વર્ડ કર્યો હતો. સ્ત્રીઓનું મગજ વાયર્ડ ગુચ્છા જેવું હોય છે. અને દરેક બાબત એકબીજા સાથે સંકળાયેલી જ હોય. પુરુષ અઠવાડિયા પહેલાં કેમ વર્ત્યો હતો અને શું કહ્યું હતું... અથવા પહેલાં પણ અનેક વાર કોઇ કેમ વર્ત્યુ હતું વગેરે વગેરે... જ્યારે પુરુષોના મગજમાં બોક્સીસ હોય. દરેક બોક્સનું કામ પડે ત્યારે કાઢે અને પાછું મૂકી દે. કોઈ એક વાત બીજી વાત સાથે કનેક્ટેડ હોઈ શકે જ નહીં. એક ખાલી બોક્સ પણ હોય છે. આ બોક્સ પુરુષને સૌથી પ્રિય હોય છે. એનું ચાલે તો એ જ બોક્સ સૌથી વધારે વાપરે. એટલે જ સ્ત્રીઓને લાગે છે કે પતિ કે બોયફ્રેન્ડને તો કંઇ મારી પડી જ નથી. સ્ત્રીઓનો હોર્મોનલ મૂડી સ્વભાવ પુરુષોને સમજાતો નથી અને પચતો પણ નથી. સ્વતંત્રતા એ પુરુષનો બેઝિક સ્વભાવ છે. પુરુષોને પણ તે સ્ત્રીની સાથે જોડાયા બાદ ખબર પડે છે. આમ તો આ જોક પણ છે અને હકીકત પણ.

પુરુષોને સ્વતંત્રતા જેટલી ગમે છે એટલો જ રસ તેમને સેક્સમાં પણ હોય છે. વિજાતીય આકર્ષણને કારણે સ્ત્રીથી દૂર રહી શકવું અશક્ય હોય છે. અને સ્ત્રીને ગમે છે અધિકાર. પ્રેમિકા રૂપે સ્ત્રી જીવનમાં આવે એ પહેલાં તેના જીવનમાં માતા હોય છે. છોકરો દશ વરસનો થાય કે ત્યારથી તે માતાના હાથમાંથી છટકવાના દરેક પ્રયત્નો કરશે. સોળ વરસનો થતાં સુધીમાં તે પોતાના નિર્ણય જાતે જ લેશે તે ગાઈબજાવીને દુનિયાને સાબિત કરશે. દરેક ટીનેજ છોકરા અને માતા વચ્ચે થોડી ચકમક તો ઝરશે જ. છેવટે મા હાથ ઉપર કરી દેશે. તેને ખબર હોય છે કે હવે જે સ્ત્રી દીકરાના જીવનમાં આવશે તેના હાથમાંથી છટકવું મુશ્કેલ જ નહીં નામુમકિન છે.

સ્ત્રીઓને પણ ખબર હોય છે કે પુરુષોને બંધાવું નથી ગમતું. સ્વતંત્રતા પ્રિય છે પણ સ્ત્રીઓ બિચારી શું કરે? એક તો તેને ખબર હોય છે કે પુરુષને તેના વગર ચાલશે નહી. અને બીજું પુરુષ અને તેના ઘર પર અધિકારને કારણે તે પોતાનું સામ્રાજ્ય સ્થાપીને સુખ મહેસૂસ કરતી હોય છે. એટલે જ હવે વીસથી ત્રીસ વરસની વય ધરાવતા આજના પુરુષો કમિટમેન્ટથી ગભરાય છે. પહેલાં લિવ ઇન રિલેશનશિપ પોપ્યુલર હતી, પણ તેમાંય છેવટે અધિકારભાવ તો રહેતો જ હતો. એટલે આજનું યંગ જનરેશનમાં ફ્રેન્ડસ વિથ બેનિફિટ જેવા સંબંધો ઇનથિંગ બન્યા છે. વડીલોને એટલે કે પ્રૌઢ પુરુષ માટે આ સ્વીકારવું જરા અઘરું હોય છે. પણ આજની પેઢી કમિટમેન્ટ કરતાં પહેલાં અનેક ગળણે ગાળીને જોયા બાદ જ કાયમી સંબંધ બાંધે છે. સ્ત્રીતરફી કાયદાઓ અને માનસિકતાને કારણેય સારું કમાતા ને સ્વતંત્રત વિચાર ધરાવતા પુરુષો પોતાની સ્વતંત્રતાને સરળતાથી હાથમાંથી સરી જવા નથી દેતા.

જોકે સ્વતંત્રતા લેવી હોય તો આપવી પણ પડે જ છે. પિતૃસત્તાક માનસિકતા ધરાવતા પુરુષો સ્વતંત્રતા આપી ન શકવાને કારણે જ સ્વતંત્રતા ભોગવી શકતા નથી. આ અંગે કાઉન્ટર દલીલોય થઈ શકે છે. પણ અહીં જે વાત કરવી છે તે મિજાજની. સ્ત્રીઓ નાની નાની બાબતે જ્યારે પુરુષોને બાંધી રાખે છે ત્યારે ખોટું બોલીને તેઓ સ્વતંત્રતા લઈ લેતા હોય છે.

ભારતીય પુરુષોને માટે સ્વતંત્રતાનો અર્થ થતો હોય છે તેમના માથે સતત ટક ટક ન જોઇએ. ક્યાં છો, ક્યારે આવો છો તે પૂછે તે ન ચાલે. પોતાના મિત્રો સાથે કે બિઝનેસ મિત્રો સાથે તેઓ પોતાનો સમય વિતાવી શકે અને મન ફાવે ત્યારે ઘરે આવે કે જાય. હા પણ જ્યારે તેઓ ઘરમાં હાજર હોય ત્યારે પત્ની ઘરમાં હાજર હોવી જોઇએ. નહીં તો તેમનું માથું ઠણકે. લાંબા ગાળા માટે સાથે રહેતાં દંપતીઓની અહીં વાત નથી થતી. તેઓ તડજોડ એટલે કે કોમ્પ્રોમાઈઝ કરીને સાથે રહેતાં થઈ ગયાં હોય છે. તેમણે પોતાના અનેક સ્વતંત્રતાઓના ખ્યાલ છોડી દીધા હોય છે, કારણ કે તેઓ બીજા પર નિર્ભર હોય છે. સ્વતંત્રતા ઇચ્છતા હોય તે પુરુષે બીજા પર નિર્ભર રહેવું પોસાય નહીં. ભૂતપૂર્વ મિસ ઇન્ડિયા માટે ગાઉન ડિઝાઈન કરનાર ગુજરાતી ફેશન ડિઝાઈનર હેમંત ત્રિવેદીએ લગ્ન નથી કર્યા. તેની મુલાકાત લીધી હતી ત્યારે જાણીને નવાઈ લાગી હતી કે હેમંતના ઘરે એકપણ કામવાળો ન હતો. હેમંતે જે કહ્યું હતું તે આજે પણ મને યાદ છે. તેણે કહ્યું હતું કે તેને કોઇ પર નિર્ભર રહેવું ગમતું નથી. તેના કામના કલાકો ફિક્સ ન હોય અને તે ક્યારે મુંબઈમાં હોય કે મુંબઇની બહાર હોય તે પણ નક્કી ન હોય. એટલે તે ઘરનાં દરેક કામ પોતાની જાતે જ

કરે છે.

સ્વતંત્રતા બાહ્ય કરતાં અંદરથી મહેસૂસ કરી શકાય તો જ વ્યક્તિ મુક્તિનો અનુભવ કરી શકે છે. અને તે ઉછેર ઉપર પણ નિર્ભર છે. આપણે ત્યાં છોકરાને દરેક બાબતે નિર્ભર રાખવામાં આવે છે. એટલી હદે કે તે ચાલીસનો થાય તોય બાબો જ રહે છે અને તેને હાથમાં પાણીનો ગ્લાસ આપો તો તે પાણી પી શકે છે. પત્ની જો બે દિવસ બહારગામ ગઈ હોય તો ચા બનાવીને પીતાં પણ ન આવડે. વરસો પહેલાં જ્યારે કાલબાદેવીની ચાલીમાં રહેતી હતી ત્યારે અમારાં પડોશી બહેન પિયર જાય તો અમને કહી જાય કે કાકાને ચા બનાવી આપજે સવારે. અમે જ્યાં સુધી ચા બનાવીને ન આપીએ ત્યાં સુધી તે બિચારો પુરુષ ઓશિયાળા જેવો બેસી રહે.

આવા પુરુષો માટે મુક્તિનો કોઇ સંદર્ભ હોતો નથી. તેમને સ્વતંત્રતા શું એ પણ ખ્યાલ કદાચ નથી જ હોતો. પરંતુ, આજનો વરણાગી પુરુષ કશ્મકશમાંથી પસાર થાય છે. એક તો તેનો ઉછેર પારંપરિક રીતે થયો હોવાથી તેણે આત્મનિર્ભરતા કેળવવી પડે છે. અને બીજું સ્ત્રીના સહવાસ માટે બાંધછોડ કરવાની તૈયારી રાખવી પડે છે. સ્ત્રીને લગ્ન કરવાં જ હોય છે અને સાથે બીજી અનેક અપેક્ષાઓ પણ હોય છે. અને જો સારા પૈસા કમાતો હોય તો લગ્ન ન ફળ્યા ને છૂટાછેડા લેવાનો વારો આવે ને કોર્ટ કચેરી સાથે મિલકતમાંથીય હાથ ધોવા પડે તો શું? આમ હજી આપણા સમાજની માનસિકતા વિકસી નથી. એટલે આજના પુરુષની હાલત ત્રિશંકુ જેવી થાય છે. સ્ત્રીના પ્રશ્ર્નો અંગે જેટલી સહાનુભૂતિ સેવવામાં આવે છે તેટલી સહાનુભૂતિ પુરુષોના પ્રશ્ર્ને નથી દર્શાવાતી તે હકીકત છે. સ્વતંત્ર વિચારસરણી માટે સમાજની માનસિકતા બદલાય તો સ્ત્રી અને પુરુષ બન્નેની સમસ્યાઓનું સમાધાન થાય. હાલમાં બદલાવની પ્રક્રિયા ચાલુ હોવાને કારણે સમસ્યાઓ કદાચ વધતી દેખાય પણ તો જ એના ઉકેલ માટે પ્રયત્નોય થશે.