જૈન તીર્થંકરોંના પ્રતીક

24 તીર્થંકરોંનો પરિચય

N.D

જૈન ધર્મના ચોવીસ તીર્થંકરોંની મૂર્તિયોં પર મળી આવતાં ચિહ્ન, ચૈત્યવૃક્ષ, યક્ષ અને યક્ષિણીની ક્રમવાર સૂચી.

(1)ઋષભનાથ
ચિહ્ન- બૈલ, ચૈત્યવૃક્ષ- ન્યગ્રોધ, યક્ષ- ગોવદનલ, યક્ષિણી- ચક્રેશ્વરી.

(2)અજિતનાથ
ચિહ્ન- ગજ, ચૈત્યવૃક્ષ- સપ્તપર્ણ, યક્ષ- મહાયક્ષ, યક્ષિણી- રોહિણી.

(3)સંભવનાથ
ચિહ્ન- અશ્વ, ચૈત્યવૃક્ષ- શાલ, યક્ષ- ત્રિમુખ, યક્ષિણી- પ્રજ્ઞપ્તિ.

(4)અભિનંદનનાથ
ચિહ્ન- વાંદરો, ચૈત્યવૃક્ષ- સરળ, યક્ષ- યક્ષેશ્વર, યક્ષિણી- વ્રજશ્રૃંખલા.

(5)સુમતિનાથ
ચિહ્ન- ચકવા, ચૈત્યવૃક્ષ- પ્રિયંગુ, યક્ષ- તુમ્બુરવ, યક્ષિણી- વજ્રાંકુશા.

(6)પદ્યપ્રભુ
ચિહ્ન- કમળ, ચૈત્યવૃક્ષ- પ્રિયંગુ, યક્ષ- માતંગ, યક્ષિણી- અપ્રતિ ચક્રેશ્વરી.

(7)સુપાર્શ્વનાથ
ચિહ્ન- નંદ્યાવર્ત, ચૈત્યવૃક્ષ- શિરીષ, યક્ષ- વિજય, યક્ષિણી- પુરુષદત્તા.

(8)ચંદ્રપ્રભુ
ચિહ્ન- અર્દ્ધચંદ્ર, ચૈત્યવૃક્ષ- નાગવૃક્ષ, યક્ષ- અજિત, યક્ષિણી- મનોવેગા.

(9)પુષ્પદંત
ચિહ્ન- મકર, ચૈત્યવૃક્ષ- અક્ષ (બહેડ઼ા), યક્ષ- બ્રહ્મા, યક્ષિણી- કાલી.

(10)શીતલનાથ
ચિહ્ન- સ્વસ્તિક, ચૈત્યવૃક્ષ- ધૂલિ (માલિવૃક્ષ), યક્ષ- બ્રહ્મેશ્વર, યક્ષિણી- જ્વાલામાલિની.

(11)શ્રેયાંસનાથ
ચિહ્ન- ગેંડો, ચૈત્યવૃક્ષ- પલાશ, યક્ષ- કુમાર, યક્ષિણી- મહાકાલી.

(12)વાસુપૂજ્ય
ચિહ્ન- પાડો, ચૈત્યવૃક્ષ- તેંદૂ, યક્ષ- ષણમુખ, યક્ષિણી- ગૌરી.

(13)વિમલનાથ
ચિહ્ન- શૂકર, ચૈત્યવૃક્ષ- પાટલ, યક્ષ- પાતાળ, યક્ષિણી- ગાંધારી.

(14)અનંતનાથ
ચિહ્ન- સેહી, ચૈત્યવૃક્ષ- પીપળો, યક્ષ- કિન્નર, યક્ષિણી- વૈરોટી.

(15)ધર્મનાથ
ચિહ્ન- વજ્ર, ચૈત્યવૃક્ષ- દધિપર્ણ, યક્ષ- કિંપુરુષ, યક્ષિણી- સોલસા.

(16)શાંતિનાથ
ચિહ્ન- હરણ, નંદી, યક્ષ- ગરુઢ઼, યક્ષિણી- અનંતમતી.

(17)કુંથુનાથ
ચિહ્ન- છાગ, ચૈત્યવૃક્ષ- તિલક, યક્ષ- ગંધર્વ, યક્ષિણી- માનસી.

(18)અરહનાથ
ચિહ્ન- તગરકુસુમ (મત્સ્ય), ચૈત્યવૃક્ષ- આમ્ર, યક્ષ- કુબેર, યક્ષિણી- મહામાનસી.

(19)મલ્લિનાથ
ચિહ્ન- કળશ, ચૈત્યવૃક્ષ- કંકેલી (અશોક), યક્ષ- વરુણ, યક્ષિણી- જયા.

(20)મુનિંસુવ્રતનાથ
ચિહ્ન- કૂર્મ, ચૈત્યવૃક્ષ- ચંપક, યક્ષ- ભૃકુટિ, યક્ષિણી- વિજયા.

(21)નમિનાથ
ચિહ્ન- ઉત્પલ, ચૈત્યવૃક્ષ- બકુલ, યક્ષ- ગોમેધ, યક્ષિણી- અપરાજિતા.

(22)નેમિનાથ
ચિહ્ન- શંખ, ચૈત્યવૃક્ષ- મેષશ્રૃંગ, યક્ષ- પાર્શ્વ, યક્ષિણી- બહુરૂપિણી.

(23)પાર્શ્વનાથ
ચિહ્ન- સર્પ, ચૈત્યવૃક્ષ- ધવ, યક્ષ- માતંગ, યક્ષિણી- કુષ્માડી.

(24)મહાવીર
ચિહ્ન- સિંહ, ચૈત્યવૃક્ષ- શાલ, યક્ષ- ગુહ્મક, યક્ષિણી- પદ્મા સિદ્ધાયિની.