- ડેટાના ભાવમાં 93 ટકાનો ઘટાડો
- બ્રોડબેન્ડ વપરાશકર્તાઓની સંખ્યામાં 4 ગણો વધારો થયો
- રિલાયન્સ જિયોના 5 વર્ષની ઉજવણી
પાંચ વર્ષ પહેલા જ્યારે મુકેશ અંબાણીએ રિલાયન્સ જિયો લોન્ચ કરવાની જાહેરાત કરી હતી, ત્યારે કોઈએ કલ્પના પણ કરી ન હતી કે જિયો દેશના ડિજિટલ અર્થતંત્રની કરોડરજ્જુ સાબિત થશે. ભારતમાં ઈન્ટરનેટની શરૂઆત થયાને 26 વર્ષ વીતી ગયા છે. ઘણી ટેલિકોમ કંપનીઓએ આ ક્ષેત્રમાં હાથ અજમાવ્યો હતો, પરંતુ તમામ કંપનીઓનું વધુ કે ઓછું ધ્યાન વોઇસ કોલિંગ પર હતું. 5 સપ્ટેમ્બર 2016 ના રોજ જિયોના લોન્ચિંગ પર, મુકેશ અંબાણીએ "ડેટા ઇઝ ન્યુ ઓઇલ" સૂત્ર આપ્યું અને આ ક્ષેત્રનું ચિત્ર બદલાઈ ગયું. TRAI ના ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર 2016 ના પરફોર્મન્સ ઈન્ડિકેટર રિપોર્ટના ડેટા દર્શાવે છે કે વપરાશકર્તા દીઠ ડેટા વપરાશ માત્ર 878.63 MB હતો. સપ્ટેમ્બર 2016 માં Jio લોન્ચ થયા પછી, ડેટા વપરાશમાં મોટો વિસ્ફોટ થયો અને ડેટાનો વપરાશ 1303 ટકા વધીને 12.33 GB થયો.
જિયોએ બજારમાં પ્રવેશ કર્યા પછી, માત્ર ડેટાનો વપરાશ જ વધ્યો નથી, ડેટા યુઝર્સની સંખ્યામાં પણ મોટો વધારો થયો છે. TRAI ના બ્રોડબેન્ડ સબસ્ક્રાઇબર રિપોર્ટ અનુસાર, 5 વર્ષ પહેલાની સરખામણીમાં બ્રોડબેન્ડ ગ્રાહકોની સંખ્યામાં 4 ગણો વધારો થયો છે. જ્યારે સપ્ટેમ્બર 2016 માં 19.23 મિલિયન બ્રોડબેન્ડ ગ્રાહકો હતા, તે જૂન 2021 માં વધીને 79.27 મિલિયન થઈ ગયા છે. નિષ્ણાતો માને છે કે ડેટા વપરાશમાં વધારો અને ઈન્ટરનેટ યુઝર્સની સંખ્યામાં ભારે વધારો એ ડેટાના ભાવમાં ઘટાડો છે. હકીકતમાં, જિયોના લોન્ચિંગ પહેલા 1 જીબી ડેટાની કિંમત 160 રૂપિયા પ્રતિ જીબી હતી, જે 2021 માં ઘટીને 10 રૂપિયા પ્રતિ જીબીથી પણ નીચે આવી ગઈ. એટલે કે, છેલ્લા 5 વર્ષમાં, દેશમાં ડેટાની કિંમત 93%જેટલી નીચે આવી છે. ડેટાની ઘટતી કિંમતોને કારણે, આજે દેશ વિશ્વમાં સૌથી સસ્તું ઇન્ટરનેટ પૂરું પાડતા દેશોની યાદીમાં સામેલ છે.
જ્યારે ડેટાની કિંમતો નીચે જાય છે, ત્યારે ડેટાનો વપરાશ વધે છે. જ્યારે ડેટાનો વપરાશ વધ્યો ત્યારે ડેટાની પાછળ સવાર ઉદ્યોગોની પાંખો બહાર આવી. આજે દેશમાં 53 યુનિકોર્ન કંપનીઓ છે, જે જીઓની ડેટા ક્રાંતિ પહેલા 10 હતી. માત્ર ભારતનો સમૃદ્ધ વર્ગ ઈ-કોમર્સ, ઓનલાઈન બુકિંગ, ઓર્ડર પ્લેસમેન્ટ, ઓનલાઈન મનોરંજન, ઓનલાઈન ક્લાસ જેવા શબ્દોથી પરિચિત હતો. આજે રેલવે બુકિંગ પ્લેયર્સ પર કોઈ લાઈન નથી. ખોરાક ઓર્ડર કરવા માટે ફોન પર રાહ જોવાની જરૂર નથી. કયા સિનેમા હોલમાં, કઈ પંક્તિમાં કેટલી બેઠકો ખાલી છે, તે માત્ર એક ક્લિકમાં જાણી શકાય છે. ઘરની રસોડાની ખરીદી પણ ઓનલાઇન માલ જોઈને અને ડિસ્કાઉન્ટ પર ખરીદીને કરવામાં આવી રહી છે.
જ્યારે ઓનલાઈન બિઝનેસ શરૂ થયો ત્યારે તેમની ડિલિવરી માટે આખી નેટ ગોઠવવી પડી. હવે કોઈ ચોક્કસ કંપનીના કર્મચારીને મોટરસાઈકલ પર રસ્તા પર પહોંચાડતા જોવાનું ખૂબ સામાન્ય છે. જો મોટરસાઇકલના પૈડા ફરતા હોય તો હજારો લાખો પરિવારોને આજીવિકા મળી. Zomato ના CEO એ કંપનીના IPO લિસ્ટિંગના નિર્ણાયક દિવસે રિલાયન્સ જિયોનો આભાર માન્યો હતો. ભારતીય ઇન્ટરનેટ કંપનીઓ માટે રિલાયન્સ જિયોનો અર્થ શું છે તે સમજાવવા માટે આ આભાર પૂરતો છે. નેટફ્લિક્સના સીઈઓ રીડ હેસ્ટિંગ્સને આશા હતી કે જિયો જેવી કંપની દરેક દેશમાં હશે અને ડેટા સસ્તો હશે.
રિલાયન્સ જિયોએ પણ ડિજિટલ અર્થતંત્રને ટેકો આપ્યો હતો. ચુકવણી માટે, આજે મોટી સંખ્યામાં ગ્રાહકો રોકડ આપીને ડિજિટલ પેમેન્ટ પ્લેટફોર્મ તરફ વળ્યા છે. આ ડિજિટલ ટ્રાન્સફરમાં રિલાયન્સ જિયોની મુખ્ય ભૂમિકા છે. 2016 થી, દેશમાં ડિજિટલ વ્યવહારોનું મૂલ્ય અને કદ બંને વધ્યા છે. UPI ટ્રાન્ઝેક્શનનું મૂલ્ય લગભગ 2 લાખ ગણો અને કદ લગભગ 4 લાખ ગણો વધ્યું છે. દેખીતી રીતે, વિવિધ પ્રકારની એપ્લિકેશન્સના ડાઉનલોડમાં મોટો વધારો થયો હતો. 2016 માં 6.5 અબજ ડાઉનલોડ કરેલી એપ્લિકેશન્સની સરખામણીમાં 2019 માં આ આંકડો વધીને 19 અબજ થયો છે.
