તાજેતરમાં અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રંપના આરોગ્યને લઈને સમાચારોએ દુનિયાભરમાં હલચલ મચાવી દીધી. વ્હાઈટ હાઉસે ચોખવટ કરી કે 79 વર્ષીય ટ્રંપ ક્રૉનિક વેનસ ઈન્સફિશિએંસી (Chronic Venous Insufficiency - CVI) નામની બીમારી સામે લડી રહ્યા છે. આ બીમારીને કારણે તેમના પગમાં સોજો અને હાથ પર વાગવાનાનિશાન જોવા મળી રહ્યા છે. જ્યારબાદ સોશિયલ મીડિયા પર તેમની તસ્વીર વાયરલ થઈ ગઈ. પણ સવાલ એ છે કે છેવટે આ બીમારી છે શુ.. તેના લક્ષણ શુ છે. અને તેની સારવાર કેવી રીતે શક્ય છે ? શુ તમને પણ આ બીમારીનો ખતર થઈ શકે છે ? આવો આ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાને લઈને વિસ્તારપૂર્વક સમજીએ.
ક્રૉનિક વેનસ ઈન્સફિશિએંસી(CVI) શુ છે? ક્રોનિક વેનસ ઈન્સફિશિએંસી એક એવી સ્થિતિ છે જેમા પગની નસો લોહીને હ્રદય સુધી પહોચાડવામાં અસમર્થ થઈ જાય છે. આપણા શરીરની નસોમાં નાના વાલ્વ હોય છે જે લોહીને એક દિશામાં, એટલે કે હૃદય તરફ વહેવામાં મદદ કરે છે. પરંતુ જ્યારે આ વાલ્વ નબળા પડી જાય છે અથવા ક્ષતિગ્રસ્ત થઈ જાય છે, ત્યારે ગુરુત્વાકર્ષણને કારણે પગમાં લોહી એકઠું થવા લાગે છે. આનાથી પગમાં સોજો, દુખાવો અને ત્વચામાં ફેરફાર જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. આ રોગ ખાસ કરીને 70 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોમાં સામાન્ય છે, પરંતુ તે કોઈપણ ઉંમરે થઈ શકે છે, ખાસ કરીને જેઓ જોખમી પરિબળોના સંપર્કમાં હોય છે.
શુ છે આ બીમારી નુ લક્ષણ ?
CVI ના લક્ષણો ધીમે ધીમે વિકસી શકે છે અને શરૂઆતમાં તેને અવગણવું સરળ છે. પરંતુ સમય જતાં તે ગંભીર બની શકે છે. મુખ્ય લક્ષણોમાં શામેલ છે:
પગ અથવા પગની ઘૂંટીઓમાં સોજો: ખાસ કરીને દિવસના અંતે અથવા લાંબા સમય સુધી ઊભા રહ્યા પછી.
પગમાં ભારેપણું અથવા થાક: પગમાં ભાર હોય તેવું લાગવું.
ત્વચામાં ફેરફાર: ત્વચાનો રંગ બદલાય છે, જાડું થવું અથવા ચામડા જેવું દેખાવ.
ખંજવાળ અથવા કળતર: પગમાં બળતરા અથવા અસ્વસ્થતા.
કાયમની અતિશય ફૂલેલી નસો: વાદળી-લીલી ઉંચી નસો જે ત્વચા પર નકશા જેવી દેખાય છે.
દુખાવો અથવા ખેંચાણ: પગમાં ખેંચાણ, ખાસ કરીને રાત્રે.
ગંભીર કિસ્સાઓમાં અલ્સર: પગ પર ચાંદા અથવા અલ્સર જેને મટાડવામાં સમય લાગે છે.
વ્હાઈટ હાઉસની પ્રેસ સચિવ કૈરોલિન લેવિટે જણાવ્યુ કે ટ્રંપના પગમાં હલકી સુજન જોવા મળી હતી અને તેના હાથ પર વાગવાના નિશાન વારેઘડીએ હાથ મિલાવવા અને એસ્પિરિનના ઉપયોગના કારણે છે જે લોહીને પાતળુ કરે છે.
શુ છે બીમારીનુ કારણ ? CVI ના અનેક કારણ હોઈ શકે છે જેમા સામેલ છે
ઉંમર: નસોના વાલ્વ ઉંમર સાથે નબળા પડી શકે છે.
લાંબા સમય સુધી ઉભા રહેવાની: શિક્ષકો, નર્સો અથવા દુકાનદારો જેવી નોકરીઓ જેમાં લાંબા સમય સુધી ઉભા રહેવાની જરૂર પડે છે.
વધુ વજન: સ્થૂળતા નસો પર વધારાનું દબાણ લાવે છે.
લોહી ગંઠાવાનો ઇતિહાસ: ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ (DVT) નો ઇતિહાસ હોવાથી CVI નું જોખમ વધે છે.
ગર્ભાવસ્થા: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન નસો પર દબાણ વધી શકે છે.
આનુવંશિક પરિબળો: જો આ સમસ્યા પરિવારમાં ચાલે તો જોખમ વધે છે.
ઓછી શારીરિક પ્રવૃત્તિ: લાંબા સમય સુધી બેસી રહેવું અથવા કસરતનો અભાવ.
ટ્રમ્પની સ્થિતિ અને તબીબી તપાસ વ્હાઇટ હાઉસે જણાવ્યું હતું કે ટ્રમ્પે વેનિસ ડોપ્લર અલ્ટ્રાસાઉન્ડ અને અન્ય ડાયગ્નોસ્ટિક પરીક્ષણો સહિત વ્યાપક તપાસ કરાવી હતી. આ પરીક્ષણોમાં ડીપ વેઇન થ્રોમ્બોસિસ (DVT) અથવા ધમની રોગ જેવા ગંભીર રોગોના કોઈ પુરાવા મળ્યા નથી. તેમના રક્ત અહેવાલો (CBC, CMP, કોગ્યુલેશન પ્રોફાઇલ) અને ઇકોકાર્ડિયોગ્રામ સામાન્ય હોવાનું જણાયું હતું, જે દર્શાવે છે કે તેમનું હૃદય સ્વસ્થ છે અને કોઈ પ્રણાલીગત રોગ નથી. ડૉ. શોન બાર્બાબેલાએ પુષ્ટિ આપી હતી કે ટ્રમ્પ એકંદરે સારા સ્વાસ્થ્યમાં છે.
સારવાર અને વ્યવસ્થાપન પદ્ધતિઓ CVI એ જીવલેણ રોગ નથી, પરંતુ જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે પીડાદાયક અને જટિલ બની શકે છે. સારા સમાચાર એ છે કે જીવનશૈલીમાં ફેરફાર અને તબીબી પગલાં દ્વારા તેનું સંચાલન કરી શકાય છે. કેટલાક મુખ્ય પગલાં છે: કમ્પ્રેશન સ્ટોકિંગ્સ: આ તબીબી રીતે રચાયેલ સ્ટોકિંગ્સ નસો પર દબાણ લાવીને રક્ત પ્રવાહમાં સુધારો કરે છે. નિષ્ણાતો તેમના નિયમિત ઉપયોગની ભલામણ કરે છે.
પગ ઉંચા કરવા: રાત્રે સૂતી વખતે પગને ગાદલા પર ઉંચા કરવાથી હૃદય તરફ રક્ત પ્રવાહ સુધરે છે.
નિયમિત કસરત: ચાલવું, યોગા અથવા હળવું દોડવું નસો સક્રિય રાખે છે અને રક્ત પ્રવાહમાં વધારો કરે છે.
વજન નિયંત્રણ: સ્થૂળતા ઘટાડવાથી નસો પર દબાણ ઓછું થાય છે.
હાઇડ્રેશન અને સંતુલિત આહાર: પૂરતું પાણી પીવું અને મીઠાનું સેવન ઓછું કરવાથી રક્ત પ્રવાહ સુધરે છે.
તબીબી સારવાર: ગંભીર કિસ્સાઓમાં, લેસર થેરાપી, સ્ક્લેરોથેરાપી અથવા સર્જરી જેવા વિકલ્પો અપનાવી શકાય છે.
દવાઓ: કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ડૉક્ટર લોહી પાતળું કરનાર અથવા પીડા નિવારક દવાઓ લખી શકે છે.
શુ તમને પણ છે આ ખતરો ?
જો તમે લાંબા સમય સુધી ઉભા રહો છો, વજન વધારે છે, અથવા નસની બીમારીનો પરિવારમાં ઇતિહાસ છે, તો તમારે સાવચેત રહેવાની જરૂર છે. ખાસ કરીને 50 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકોએ નિયમિત આરોગ્ય તપાસ કરાવવી જોઈએ. શરૂઆતના લક્ષણોને અવગણશો નહીં, કારણ કે સમયસર સારવારથી CVI ને નિયંત્રિત કરવું સરળ છે. ટ્રમ્પના સ્વાસ્થ્યનું નિરીક્ષણ વ્હાઇટ હાઉસે સ્પષ્ટ કર્યું કે ટ્રમ્પને કોઈ ગંભીર અસ્વસ્થતા નથી અને તેઓ તેમની દૈનિક પ્રવૃત્તિઓ સામાન્ય રીતે કરી રહ્યા છે. તેમના પ્રેસ સેક્રેટરીએ કહ્યું, "રાષ્ટ્રપતિ 24 કલાક કામ કરી રહ્યા છે, અને તેમનું સ્વાસ્થ્ય સામાન્ય છે." આ સમાચાર માત્ર ટ્રમ્પના સ્વાસ્થ્યમાં પારદર્શિતા લાવે છે, પરંતુ એ પણ દર્શાવે છે કે વય-સંબંધિત સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ કોઈપણને થઈ શકે છે.
ક્રોનિક વેનિસ ઇન્સફ્યુશિયન્સી એક સામાન્ય પણ વ્યવસ્થિત સ્થિતિ છે. જો તમને સોજો, પગમાં ભારેપણું અથવા ત્વચામાં ફેરફાર જેવા લક્ષણો દેખાય, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. નિયમિત કસરત, સ્વસ્થ જીવનશૈલી અને સમયસર ચેકઅપ આ રોગને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે. ટ્રમ્પની જેમ, તમે પણ યોગ્ય કાળજી રાખીને આ સ્થિતિને સરળતાથી નિયંત્રિત કરી શકો છો. તમારા સ્વાસ્થ્યને પ્રાથમિકતા આપો અને નાના લક્ષણોને અવગણશો નહીં.
નોંઘ - આ લેખ સૂચનાના ઉદ્દેશ્યથી લખવામાં આવ્યો છે. કોઈપણ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા માટે ડોક્ટરની સલાહ લો.
