સ્વાસ્થ્ય વિશેષજ્ઞ કહે છે કે વય સાથે શરીરમાં કેલ્શિયમનુ અવશોષણ ઘટી જાય છે. આ ઉપરાંત મહિલાઓમાં ખાસ કરીને રજોનિવૃત્તિ પછી એસ્ટ્રોજન હાર્મોનની કમીથી હાડકા કમજોર થાય છે.
શરીરને ફિટ રાખવા માટે હાડકાઓનુ મજબૂત હોવુ ખૂબ જરૂરી માનવામાં આવે છે. જો કે લાઈફસ્ટાઈલ અને ખાનપાનમાં ગડબડને કારણે ઓછી વયે હાડકા સંબંધિત સમસ્યાઓનુ જોખમ ઝડપથી વધતુ દેખાય રહ્યુ છે. કેલ્શિયમની કમીને આનુ એક કારણ માનવામાં આવી શકે છે.
ભારતમાં કેલ્શિયમની ઉણપ એક મહત્વપૂર્ણ જાહેર આરોગ્ય ચિંતા છે, અભ્યાસો દર્શાવે છે કે વિવિધ વય જૂથોમાં કેલ્શિયમનું ઓછું સ્તર પ્રચલિત છે. અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ભારતના શહેરી વિસ્તારોમાં શાળાએ જતા 59.9% બાળકો અને કિશોરોમાં કેલ્શિયમની ઉણપ હોઈ શકે છે. કેલ્શિયમ એ હાડકાં, દાંત, સ્નાયુઓ, ચેતા અને હૃદયના સામાન્ય કાર્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ખનિજ છે.
કેલ્શિયમની ઉણપ શા માટે થાય છે?
બાળકોથી લઈને વૃદ્ધો સુધી, દરેકને સલાહ આપવામાં આવે છે કે તેઓ નિયમિતપણે તેમના આહારમાં કેલ્શિયમયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ કરે. આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે હાડકાં અને દાંત માટે તેના ફાયદા ઉપરાંત, કેલ્શિયમ હૃદયની લય અને સ્નાયુઓના સંકોચનને નિયંત્રિત કરવા માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે. શું તમે તમારા આહાર દ્વારા આ પોષક તત્વોની જરૂરિયાત પૂરી કરી શકો છો?
શરીરમાં અપૂરતું કેલ્શિયમ હાઇપોકેલ્સેમિયા નામની સ્થિતિનું કારણ બની શકે છે. આ સમસ્યામાં, મૂંઝવણ, સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ, હાથ-પગમાં નિષ્ક્રિયતા અને હાડકાના ફ્રેક્ચરનું જોખમ વધારે હોય છે. કેલ્શિયમની ઉણપ હાડકાની મજબૂતાઈ ઘટાડી શકે છે અને ઓસ્ટીયોપોરોસિસ તરફ દોરી શકે છે.
વધતી વયે કેલ્શિયમની ઉણપ શા માટે થાય છે?
આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે ઉંમર વધવાની સાથે શરીરમાં કેલ્શિયમનું શોષણ ઘટે છે, જેના કારણે 50 વર્ષની ઉંમર પછી લોકોમાં નોંધપાત્ર ઉણપ જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત, સ્ત્રીઓમાં, ખાસ કરીને મેનોપોઝ પછી, એસ્ટ્રોજન હોર્મોનના અભાવને કારણે હાડકાં નબળા પડી જાય છે.
જે લોકોના આહારમાં ડેરી ઉત્પાદનોનો અભાવ હોય અથવા જેમને કિડની-લિવરની બીમારી હોય તેઓ પણ કેલ્શિયમની ઉણપથી પીડાતા જોવા મળે છે. કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખીને તમે તમારા શરીરની કેલ્શિયમની જરૂરિયાત પૂરી કરી શકો છો.
કેલ્શિયમ માટે પણ આ વાત ધ્યાનમાં રાખો
શરીરની કેલ્શિયમની જરૂરિયાતને પૂર્ણ કરવામાં વિટામિન ડી ધરાવતો ખોરાક પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ખરેખર, શરીરને કેલ્શિયમ શોષવા માટે વિટામિન ડીની જરૂર હોય છે. કેલ્શિયમ હાડકાં બનાવવામાં અને તેમની મજબૂતાઈ જાળવવામાં મદદ કરે છે, જ્યારે વિટામિન ડી તમારા શરીરને કેલ્શિયમને અસરકારક રીતે શોષવામાં મદદ કરે છે. તેથી જો તમે પૂરતું કેલ્શિયમ લેતા હોવ તો પણ, જો તમને વિટામિન ડીની ઉણપ હોય તો તે નકામું બની શકે છે.
કેલ્શિયમ માટે શુ ખાવુ ?
બધા મેવામાંથી બદામમાં સૌથી વધુ કેલ્શિયમ હોય છે. ફક્ત 28 ગ્રામ બદામથી તમે કેલ્શિયમની દૈનિક જરૂરિયાતોના 6% ની પૂર્તિ કરી શકે છે. હાડકાને સ્વસ્થ રાખવા સાથે મગજ માટે પણ બદામ જરૂરી છે.
- દૂધ દહી અને પનીર જેવા ઉત્પાદ કેલ્શિયમથી ભરપૂર હોય છે. અને તેનુ સેવન કરવાથી શરીરને પર્યાપ્ત માત્રામાં કેલ્શિયમ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે.
- બાળકોથી લઈને વડીલો સુધીના દરેક લોકોએ રોજ દૂધનુ સેવન જરૂર કરવુ
- દૂધમાંથી કેલ્શિયમ જ નથી મળતુ . આ એક સંપૂર્ણ આહાર પણ માનવામાં આવે છે. રોજ દૂધ સાથે બદામ ખાવાથી હાડકા અને માંસપેશીઓને મજબૂત રાખવામાં વિશેષ લાભ મળી શકે છે.
- લીલા પાનવાળા શાકભાજી ફક્ત આયરન જ નહી કેલ્શિયમનુ પણ સારુ સ્ત્રોત છે. કોબીજ, પાલક અને કોલાર્ડ કેલ્શિયમના સારા સ્ત્રોત છે.
