ભારતીય મૂળના અમેરિકન અવકાશયાત્રી સુનિતા વિલિયમ્સના પૃથ્વી પર સુરક્ષિત પાછા ફરવા માટે કાઉન્ટડાઉન શરૂ થઈ ગયું છે. તેમની સાથે, બેરી વિલ્મોર પણ નવ મહિના પછી પૃથ્વી પર પાછા ફરશે. અમેરિકન અવકાશયાન આજે વહેલી સવારે (ભારતીય સમય મુજબ) બંનેને લાવવા માટે ઉડાન ભરી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે આ અવકાશયાન આજે મોડી સાંજ સુધીમાં ISS પર ડોક કરી શકે છે. આ પછી સુનિતા અને બેરી બંને શક્ય તેટલી વહેલી તકે પૃથ્વી પર પાછા આવી શકે છે.
પહેલા એ જાણો કે સુનિતા વિલિયમ્સને કયા મિશન પર મોકલવામાં આવી હતી?
૫ જૂન, ૨૦૨૪ ના રોજ, નાસાનું બોઇંગ ક્રૂ ફ્લાઇટ ટેસ્ટ મિશન શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ મિશન હેઠળ, નાસાએ તેના બે અવકાશયાત્રીઓ સુનિતા વિલિયમ્સ અને બેરી બુચ વિલ્મોરને આઠ દિવસની યાત્રા પર મોકલ્યા. બંનેને સ્ટારલાઇનર અવકાશયાન દ્વારા મિશન પર મોકલવામાં આવ્યા હતા. તે સ્ટારલાઇનર અવકાશયાનની આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક (ISS) પર અવકાશયાત્રીઓ સાથેની પ્રથમ ઉડાન હતી.
સુનિતા અને બેરી જે મિશન પર છે તે નાસાના કોમર્શિયલ ક્રૂ પ્રોગ્રામનો એક ભાગ છે. હકીકતમાં, નાસાનું લક્ષ્ય અમેરિકન ખાનગી ઉદ્યોગ સાથે ભાગીદારીમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સથી આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક પર સલામત, વિશ્વસનીય અને ઓછા ખર્ચે માનવયુક્ત મિશન મોકલવાનું છે. આ પરીક્ષણ મિશન આ જ હેતુ માટે શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ મિશનનો ધ્યેય સ્ટારલાઇનરની સ્પેસ સ્ટેશન પર છ મહિનાના રોટેશનલ મિશન કરવાની ક્ષમતા દર્શાવવાનો હતો. લાંબા ગાળાની ફ્લાઇટ્સ પહેલાં તૈયારીને ચકાસવા અને જરૂરી કામગીરી ડેટા એકત્રિત કરવા માટે ક્રૂ ફ્લાઇટ પરીક્ષણો ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા હતા.
કયા કારણે ISS પર જ સુનિતા અને બેરી પર કેમ અટવાઈ ગયા?
જોકે, સ્ટારલાઇનરની અવકાશ મથકની ઉડાન દરમિયાન, અવકાશયાનના કેટલાક થ્રસ્ટર્સે અપેક્ષા મુજબ પ્રદર્શન કર્યું ન હતું. 'થ્રસ્ટર્સ' ને સામાન્ય રીતે ઓછા બળવાળા રોકેટ મોટર્સ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. થ્રસ્ટર્સના નબળા પ્રદર્શન ઉપરાંત, સ્ટારલાઇનરની હિલીયમ સિસ્ટમમાં અનેક લીક પણ જોવા મળ્યા હતા. આ પછી, નાસા અને બોઇંગે વ્યાપક ડેટા વિશ્લેષણ દ્વારા અવકાશયાન વિશે માહિતી એકત્રિત કરી. આ તપાસમાં સ્પેસ શટલ કોલંબિયા અકસ્માત પછી સ્થાપિત સંસ્થાઓનો સમાવેશ થતો હતો. આ અકસ્માત ૧ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૦૩ ના રોજ થયો હતો. કોલંબિયા અવકાશયાન પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પાછું ફરી રહ્યું હતું ત્યારે આ અકસ્માત થયો. આ અકસ્માતમાં ભારતીય મૂળના કલ્પના ચાવલા સહિત તમામ સાત અવકાશયાત્રીઓના મોત થયા હતા.
ભારતીય મૂળના અમેરિકન અવકાશયાત્રી સુનિતા વિલિયમ્સના પૃથ્વી પર સુરક્ષિત પાછા ફરવા માટે કાઉન્ટડાઉન શરૂ થઈ ગયું છે. તેમની સાથે, બેરી વિલ્મોર પણ નવ મહિના પછી પૃથ્વી પર પાછા ફરશે. અમેરિકન અવકાશયાન આજે વહેલી સવારે (ભારતીય સમય મુજબ) બંનેને લાવવા માટે ઉડાન ભરી હતી. એવું માનવામાં આવે છે કે આ અવકાશયાન આજે મોડી સાંજ સુધીમાં ISS પર ડોક કરી શકે છે. આ પછી સુનિતા અને બેરી બંને શક્ય તેટલી વહેલી તકે પૃથ્વી પર પાછા આવી શકે છે.
સુનિતા અને બેરીને પાછા લાવવા માટે શું કરવામાં આવ્યું?
1. ત્યારબાદ નાસાએ બોઇંગના સ્ટારલાઇનરને પૃથ્વી પર પાછું લાવવાની શક્યતા શોધી કાઢી. તપાસ બાદ જાણવા મળ્યું કે સ્ટારલાઇનર વિમાનમાં મુસાફરોને પાછા લાવવા સલામત રહેશે નહીં. આખરે, ત્રણ મહિના રાહ જોયા પછી, નાસાએ નિર્ણય લીધો કે સ્ટારલાઇનરને ક્રૂ વિના પૃથ્વી પર પાછું લાવવામાં આવશે. 6 સપ્ટેમ્બર, 2024 ના રોજ, સ્ટારલાઇનર ક્રૂ વિના પૃથ્વી પર પાછું આવ્યું.
2. આ દરમિયાન, નાસાએ સુનિતા અને બેરીને પાછા લાવવા માટે એક નવી યોજના પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. એવું કહેવાય છે કે સ્ટારલાઇનર ISS માં ફસાઈ જવાને કારણે, ઓગસ્ટમાં ISS પર મોકલવાનું સ્પેસએક્સનું ક્રૂ-9 મિશન સપ્ટેમ્બર સુધી અટવાઈ ગયું હતું. આવી સ્થિતિમાં, નાસાએ સપ્ટેમ્બરના અંતમાં સ્પેસએક્સ દ્વારા નિર્ધારિત ચાર અવકાશયાત્રીઓમાંથી ફક્ત બે જ અવકાશયાત્રીઓને મોકલવાનું નક્કી કર્યું, જેથી તેમના પાછા ફરતી વખતે, સુનિતા અને બેરીને ખાલી જગ્યામાં જગ્યા આપીને પૃથ્વી પર પાછા મોકલી શકાય. ક્રૂ-9 આખરે 28 સપ્ટેમ્બરના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું.
3. ક્રૂ-9 મિશનનું પરત 17 ડિસેમ્બરના રોજ સુનિશ્ચિત થયેલ હતું. આનો અર્થ એ થયો કે સુનિતા અને બેરીને ISS પર બે મહિનાથી વધુ સમય વિતાવવો પડ્યો. પરંતુ આ સમયગાળો પણ સતત લંબાવવામાં આવ્યો. હકીકતમાં, નાસાએ નક્કી કર્યું કે તે ક્રૂ-9 ને પૃથ્વી પર પરત કરતા પહેલા સ્પેસએક્સના ડ્રેગન અવકાશયાનને નવા ક્રૂ-10 મિશન માટે લોન્ચ કરવા માંગે છે. પરંતુ ક્રૂ-૧૦ ના લોન્ચ માટેની તૈયારીઓ ડિસેમ્બરમાં પૂર્ણ થઈ શકી નહીં. નાસાએ જણાવ્યું હતું કે ડ્રેગન અવકાશયાન જાન્યુઆરીની શરૂઆતમાં ફ્લોરિડા પહોંચશે. આ પછી, ક્રૂ-10 નું લોન્ચિંગ ફેબ્રુઆરી સુધી મુલતવી રાખવામાં આવ્યું.
4. ફેબ્રુઆરીમાં પરત ફરવાનો સમય નક્કી થયા પછી, જ્યારે ક્રૂ-9 ના બંને સભ્યો - અમેરિકન અવકાશયાત્રી નિક હેગ અને રશિયન અવકાશયાત્રી એલેક્ઝાન્ડર ગોર્બુનોવ - ને ફ્લાઇટ સંબંધિત ઘણા પરીક્ષણો કરવા પડ્યા, સુનિતા વિલિયમ્સ આ સમય દરમિયાન ISS અભિયાન 72 ના કમાન્ડર બન્યા. તેમના અનુભવને કારણે, અવકાશ મથક પર રહેતા દરેક વ્યક્તિનું સંચાલન અને દેખરેખ રાખવાની જવાબદારી તેમના ખભા પર આવી ગઈ. પાંચ મહિના દરમિયાન, યુએસમાં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીઓ પણ યોજાઈ હતી, જેમાં ISS પર હાજર અવકાશયાત્રીઓએ પણ મતદાન કર્યું હતું.
5. આ દરમિયાન, નાસાએ સુનિતા અને બેરીને પાછા લાવવાની પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, જેઓ હજુ પણ ISS પર હતા. જોકે, ૧૨ ફેબ્રુઆરીએ, ટીમની તૈયારીઓને ફરી એકવાર આંચકો લાગ્યો. હકીકતમાં, એજન્સી ડ્રેગન અવકાશયાનની તૈયારી પ્રક્રિયાને પ્રમાણિત કરવામાં સમય લઈ રહી હતી. આવી સ્થિતિમાં, તેનું લોન્ચિંગ એક મહિના માટે મુલતવી રાખવામાં આવ્યું હતું અને 12 માર્ચે ISS માટે ક્રૂ-10 લોન્ચ કરવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી હતી.
6. ૧૨ માર્ચના રોજ, નાસાના કેનેડી સ્પેસ સેન્ટરથી લોન્ચ થવાના લગભગ એક કલાક પહેલા, ક્રૂ-૧૦ મિશન ફરી એકવાર મુલતવી રાખવામાં આવ્યું. સ્પેસએક્સના ફાલ્કન 9 રોકેટ પર ગ્રાઉન્ડ સપોર્ટ ક્લેમ્પ આર્મમાં હાઇડ્રોલિક સિસ્ટમની સમસ્યાને કારણે લોન્ચ રદ કરવામાં આવ્યું હોવાના અહેવાલ છે. ત્યારબાદ આગામી લોન્ચ તારીખ ૧૩ માર્ચ સાંજે ૭.૨૬ વાગ્યે (૧૪ માર્ચ સવારે ૪:૫૬ વાગ્યે IST) નક્કી કરવામાં આવી. ક્રૂ-૧૦નું આ મિશન પણ સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યું.
7. હવે ક્રૂ-10 ના સફળ પ્રક્ષેપણ સાથે, નાસાએ જાહેરાત કરી છે કે અવકાશયાત્રીઓ નિક હેગ, સુનિતા વિલિયમ્સ અને બુચ વિલ્મોર સહિત ક્રૂ-9, રશિયન અવકાશયાત્રી એલેક્ઝાન્ડર ગોર્બુનોવ સાથે, મિશન હેન્ડઓવર પ્રક્રિયા પૂર્ણ કર્યા પછી, બુધવાર, 19 માર્ચના રોજ સવારે 9:05 વાગ્યે EST પહેલાં અવકાશ સ્ટેશનથી રવાના થવાની અપેક્ષા છે. જો ફ્લોરિડાના દરિયાકાંઠે આવેલા સ્પ્લેશડાઉન સ્થળોએ હવામાન ખરાબ હોય તો.
