ઘટતા જન્મ દરથી ચિંતામાં છે રૂસ, સ્કુલ-કોલેજની કુંવારી છોકરીઓ ગર્ભવતી થશે તો સરકાર તેમને આપશે 90 હજાર રૂપિયા
રશિયા ઝડપથી ઘટી રહેલા જન્મ દરથી ચિંતિત બન્યું છે. જન્મ દર વધારવા માટે એક વિચિત્ર યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે. આ યોજના હેઠળ, શાળા અને કોલેજમાં ભણતી છોકરીઓને ભાડા પર બાળકને જન્મ આપવાની અને તેનો ઉછેર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. જો કે, આ યોજના શરૂઆત તરીકે રશિયાના કેટલાક ભાગોમાં જ લાગુ કરવામાં આવી છે. આ યોજના હેઠળ, શાળામાં ભણતી છોકરીઓને ગર્ભવતી થવા, બાળકને જન્મ આપવા અને તેનો ઉછેર કરવા માટે 1,00,000 રુબેલ્સ (એટલે કે લગભગ ₹ 90,000) થી વધુ રકમ આપવામાં આવી રહી છે.
આ યોજના ફક્ત પુખ્ત છોકરીઓ માટે જ લાગુ પડે છે
આ યોજના રશિયાના કેટલાક ભાગોમાં લાગુ પડે છે. છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં દસ પ્રદેશોમાં શરૂ કરાયેલી આ નવી પહેલ રશિયાની નવી વસ્તી વિષયક વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ છે, જે માર્ચ 2025 માં અપનાવવામાં આવેલી નીતિને વિસ્તૃત કરે છે. આ યોજના ફક્ત પુખ્ત મહિલાઓ માટે જ લાગુ પડે છે. દેશના જન્મ દરમાં નાટકીય ઘટાડાને ધ્યાનમાં રાખીને આ યોજના તૈયાર કરવામાં આવી છે. 'પ્રોનેટાલિઝમ' એક નીતિ છે જે બાળકોને જન્મ આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. રશિયામાં, જન્મ દર વધારવા અને ઘટતી વસ્તીને રોકવા માટે 'પ્રોનેટાલિઝમ' નીતિઓ લાગુ કરવામાં આવી રહી છે. આ નીતિઓમાં તંદુરસ્ત બાળકના જન્મ પર રોકડ ચુકવણી અને પ્રસૂતિ લાભો જેવા નાણાકીય પ્રોત્સાહનોનો સમાવેશ થાય છે.
રૂસમાં શુ છે જન્મદર ?
વર્ષ 2023માં રૂસમાં પ્રતિ મહિલા જન્મ આપનારા બાળકોની સંખ્યા 1.41 હતી જ 2.05 થી ખૂબ ઓછી છે. જે જનસંખ્યાને તેના વર્તમાન આકારમાં કાયમ રાખવા માટે જરૂરી સ્તર છે. રૂસમાં કિશોર યુવતીઓને શાળામાં રહેતા બાળકોને જન્મ આપવા માટે પૈસા આપવા વિવાદાસ્પદ મુદ્દો છે. રૂસી જનમત અનુસંધાન કેન્દ્રના હાલમાં થયેલા સર્વેક્ષણના મુજબ 43 ટકા રૂસી આ નીતિનુ સમર્થન કરે છે જ્યારે કે 40 ટકા તેના વિરોધમાં છે. પણ આ વાતનો સંકેત્છે કે આ દેશ બાળકોની સંખ્યા વધારવાને ઉચ્ચ પ્રાથમિકતા આપે છે.
ભવિષ્યનુ શુ છે અનુમાન ?
રશિયનો રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિનની મોટી વસ્તીને સમૃદ્ધ મહાસત્તાની નિશાની માને છે, તેમજ વિશાળ (અને વધતા) પ્રદેશ અને શક્તિશાળી લશ્કરી દળ પર નિયંત્રણ ધરાવે છે. જોકે, વિરોધાભાસી રીતે, યુક્રેન પર આક્રમણ કરીને અને તેના પ્રદેશને ગેરકાયદેસર રીતે કબજે કરીને રશિયાના ભૌતિક કદમાં વધારો કરવાના તેમના પ્રયાસો પણ રશિયાની વસ્તી ઘટાડવાના સંદર્ભમાં વિનાશક રહ્યા છે. કેટલાક અંદાજ મુજબ યુદ્ધમાં માર્યા ગયેલા રશિયન સૈનિકોની સંખ્યા 250,000 છે, જ્યારે યુદ્ધને કારણે લાખો રશિયનો ભાગી ગયા હતા. એવો અંદાજ છે કે 2050 સુધીમાં, વિશ્વના ત્રણ ચતુર્થાંશથી વધુ દેશોમાં પ્રજનન દર એટલો ઓછો હશે કે તેઓ તેમની વસ્તી જાળવી શકશે નહીં.
રશિયા સિવાય બીજા કયા દેશો પાસે આવી યોજના છે?
પુતિન એકમાત્ર એવા વિશ્વ નેતા નથી જેમણે મહિલાઓને વધુ બાળકો પેદા કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે નીતિઓ રજૂ કરી છે. હંગેરીમાં વિક્ટર ઓર્બનની સરકાર ત્રણ કે તેથી વધુ બાળકો ધરાવતા લોકોને કરમાં છૂટ સહિત ઘણી છૂટછાટો આપી રહી છે. પોલેન્ડમાં, બે કે તેથી વધુ બાળકો ધરાવતા પરિવારોને પ્રતિ બાળક 500 ઝ્લોટી માસિક ચુકવણી કરવામાં આવે છે. પોલેન્ડનું સત્તાવાર ચલણ ઝ્લોટી છે. પરંતુ કેટલાક પુરાવા છે કે આનાથી વધુ આવક ધરાવતી પોલિશ મહિલાઓને વધુ બાળકો પેદા કરવા માટે પ્રોત્સાહન મળ્યું નથી, કારણ કે તેમને બીજા બાળક માટે વધુ આવક અને કારકિર્દીમાં પ્રગતિનો લાલચ છોડી દેવી પડી શકે છે. તેવી જ રીતે યુએસમાં, રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ મહિલાઓને બાળક પેદા કરવા માટે US$5,000 ચૂકવવાનો પ્રસ્તાવ મૂકી રહ્યા છે. આ નીતિઓની અસર મિશ્ર રહી છે. કોઈ પણ દેશે ઘટતા જન્મ દરને ઉલટાવી દેવાનો સરળ રસ્તો શોધી કાઢ્યો નથી.
