શનિવારે રાત્રે નવી દિલ્હી રેલ્વે સ્ટેશન પર જે કંઈ બન્યું તે એક મોટી વહીવટી નિષ્ફળતાથી જ કહેવાય. ભારે ભીડના દબાણને કારણે, 18 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા અને ઘણા ઘાયલ થયા. પરંતુ પ્રશ્ન એ છે કે આ ભયાનક અકસ્માત પાછળનો સાચો ગુનેગાર કોણ છે? શું રેલ્વેને ખબર નહોતી કે મહાકુંભને કારણે સ્ટેશન પર ભારે ભીડ થશે? સુરક્ષા અને ભીડ વ્યવસ્થાપન વ્યવસ્થાઓ શા માટે અપૂરતી સાબિત થઈ?
ઘટનાસ્થળે હાજર લોકોએ જણાવ્યું હતું કે રેલવે અધિકારીઓની બેદરકારી અને ખોટા નિર્ણયોએ આ અકસ્માતને વધુ ભયાનક બનાવ્યો હતો. હવે વહીવટીતંત્ર તપાસની વાત કરી રહ્યું છે, પરંતુ પ્રશ્ન એ છે કે શું તપાસ તે 18 પરિવારોનું દુઃખ ઓછું કરશે જેમણે પોતાના પ્રિયજનો ગુમાવ્યા?
દર કલાકે 1,500 જનરલ ટિકિટ વેચાય છે
નવી દિલ્હી રેલ્વે સ્ટેશન પર પરિસ્થિતિ ત્યારે વધુ ખરાબ થવા લાગી જ્યારે રેલ્વેએ દર કલાકે 1,500 જનરલ ટિકિટ વેચી, જેના કારણે સ્ટેશન પર મુસાફરોની ભીડ બેકાબૂ બની ગઈ. મોટાભાગના લોકો પ્લેટફોર્મ નંબર ૧૪ અને 16 પાસે એસ્કેલેટર વિસ્તારમાં એકઠા થયા હતા, જેના કારણે નાસભાગ મચી ગઈ હતી. એક પ્રત્યક્ષદર્શી મુસાફરે કહ્યું, “લોકોને બેસવાની જગ્યા પણ નહોતી. જે લોકો ટ્રેન પકડવા આવ્યા હતા તેઓ પણ ફસાઈ ગયા હતા અને જેમની ટ્રેન રદ થઈ હતી તેઓ પણ પ્લેટફોર્મ છોડવા તૈયાર નહોતા. આ કારણે પરિસ્થિતિ કાબુ બહાર ગઈ."
મહાકુંભ હોવા છતાં ભીડ વ્યવસ્થાપનની તૈયારીઓ કેમ ન કરવામાં આવી?
એ વાત કોઈથી છુપાયેલી નથી કે દર 12 વર્ષે યોજાતા મહાકુંભ દરમિયાન લાખો લોકો પ્રયાગરાજ જાય છે. આમ છતાં, રેલ્વે અને સુરક્ષા એજન્સીઓ ભીડનો અંદાજ લગાવવામાં સંપૂર્ણપણે નિષ્ફળ ગયા.
ગુપ્ત એજન્સીઓની નિષ્ફળતા:
નવી દિલ્હી રેલ્વે સ્ટેશન એક સંવેદનશીલ સ્થળ છે, જ્યાં દરરોજ લગભગ પાંચ લાખ મુસાફરો મુસાફરી કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, ભીડનો અંદાજ લગાવવાની અને યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવાની જવાબદારી રેલવે પ્રોટેક્શન ફોર્સ (RPF) ની હતી. પરંતુ સુરક્ષા કર્મચારીઓને આ પરિસ્થિતિનો ખ્યાલ પણ ન આવ્યો.
સીસીટીવી મોનિટરિંગ છતાં ભીડ કેમ દેખાઈ નહીં?
રેલવે સત્તાવાળાઓ પાસે પ્લેટફોર્મ પર 24x7 CCTV મોનિટરિંગ સુવિધા છે. દરેક પ્લેટફોર્મના લાઈવ ફૂટેજ DRM ઓફિસમાંથી જોઈ શકાય છે. પરંતુ જ્યારે પરિસ્થિતિ કાબુ બહાર ગઈ, ત્યારે રેલ્વે જાગી ગયું.
રેલવેની મોટી ભૂલ:
- દર કલાકે હજારો જનરલ ટિકિટ વેચાતી હતી, પરંતુ ભીડ નિયંત્રણ માટે કોઈ વ્યવસ્થા નહોતી.
- સીસીટીવી મોનિટરિંગ હોવા છતાં, સ્ટેશન પર વધતી ભીડનું યોગ્ય રીતે મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું ન હતું.
- મુસાફરોને નિયંત્રિત કરવા માટે RPF અને રેલવે સ્ટાફ પૂરતી સંખ્યામાં હાજર નહોતા.
પ્રયાગરાજ જતી ટ્રેનો રદ થવાથી પરિસ્થિતિ વણસી
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રયાગરાજ જતી બે ટ્રેનો રદ કરવામાં આવી હતી, જેના કારણે મુસાફરોની ભીડ સ્ટેશન પર અટવાઈ ગઈ હતી. આ નિર્ણયથી ભાગદોડ વધુ ભયાનક બની ગઈ. જોકે રેલવે કહે છે કે ચાર ખાસ ટ્રેનો ચલાવવામાં આવી હતી, મુસાફરોનો દાવો છે કે ભીડને નિયંત્રિત કરવા માટે કોઈ નક્કર પગલાં લેવામાં આવ્યા ન હતા.
દિલ્હીના ઉપરાજ્યપાલે દુઃખ વ્યક્ત કર્યું
દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર વીકે સક્સેનાએ અકસ્માત પર દુઃખ વ્યક્ત કર્યું અને કહ્યું, “આ ઘટના ખૂબ જ દુર્ભાગ્યપૂર્ણ અને દુઃખદ છે. મેં મુખ્ય સચિવ અને દિલ્હી પોલીસ કમિશનરને શક્ય તેટલી વહેલી તકે પરિસ્થિતિને સંભાળવા સૂચના આપી છે. સરકારે એક ઉચ્ચ સ્તરીય તપાસ સમિતિની રચના કરી છે, જે આ અકસ્માતના કારણોની તપાસ કરશે.
પીડિત પરિવારો માટે વળતરની જાહેરાત
સરકારે મૃતકોના પરિવારજનોને 10-10 લાખ રૂપિયા, ગંભીર રીતે ઘાયલ થયેલા લોકોને 5 લાખ રૂપિયા અને ઓછા ઘાયલ થયેલા લોકોને 2 લાખ રૂપિયાની આર્થિક સહાયની જાહેરાત કરી છે.
