હિન્દુ ધર્મમાં જયા પાર્વતી વ્રતનું ખૂબ મહત્વ છે. આ ઉપવાસ ભારતના ઉત્તરીય ભાગોમાં, ખાસ કરીને ગુજરાતમાં મહિલાઓ દ્વારા ઉજવવામાં આવતો 5 દિવસનો ઉપવાસનો તહેવાર છે. આ ઉપવાસ અને તહેવાર મૂળભૂત રીતે દેવી પાર્વતીના અવતાર દેવી જયા સાથે સંકળાયેલા છે. જયા પાર્વતી વ્રત એ 5 દિવસનો તહેવાર છે જે અષાઢ મહિનામાં ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર શુક્લ પક્ષની ત્રયોદશી તિથિથી શરૂ થાય છે અને કૃષ્ણ પક્ષની તૃતીયા તિથિથી 5 દિવસ પછી સમાપ્ત થાય છે. અપરિણીત સ્ત્રીઓ સારા પતિની કામના કરવા માટે આ વ્રત રાખે છે જ્યારે પરિણીત સ્ત્રીઓ વૈવાહિક સુખ અને પતિના લાંબા આયુષ્ય માટે આ વ્રત રાખે છે. આ વ્રત, જો એક વાર શરૂ કરવામાં આવે તો, 5, 7, 9, 11 અથવા 20 વર્ષ સુધી સતત પાળવું જોઈએ.
જયા પાર્વતી વ્રત 2025 ક્યારે ?
હિન્દુ કેલેન્ડર 2025 મુજબ, જયા પાર્વતી વ્રત અષાઢ શુક્લ પક્ષ ત્રયોદશી તિથિ 8 જુલાઈ થી શરૂ થશે અને શ્રાવણ કૃષ્ણ પક્ષ તૃતીયા તિથિ 12 જુલાઈ પર સમાપ્ત થશે.
જયા પાર્વતી વ્રત પૂજા મુહૂર્ત માટે શુભ ચોઘડિયા.
જયા પાર્વતી વ્રતનું મહત્વ
મહિલાઓ સારા પતિની કામના કરવા અને તેમના લગ્ન જીવનમાં સુખ અને પ્રેમ જાળવી રાખવા માટે જયા પાર્વતી વ્રત રાખે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે લોકો ભક્તિભાવથી આ વ્રત રાખે છે તેમને ભગવાન શિવ અને દેવી પાર્વતીના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થાય છે. આ વ્રત પરિવારની સુખાકારી અને ઘરમાં સમૃદ્ધિ સુનિશ્ચિત કરવા માટે રાખવામાં આવે છે. જો ભક્તો ભક્તિભાવથી જયા પાર્વતી વ્રતનું પાલન કરે છે તો તેમની બધી ઇચ્છાઓ અને આકાંક્ષાઓ પૂર્ણ થાય છે.
જયા પાર્વતી વ્રત - સ્થાપના વિધિ અને પૂજા વિધિ
જયા પાર્વતી વ્રત દેવી જયા પ્રત્યે આદર દર્શાવવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. આ વ્રત રાખનારા ભક્તોએ 5 દિવસ સુધી મીઠા વગરના ખોરાકનું સેવન કરવાનું હોય છે. તેથી તેને અલૂણા વ્રત પણ કહે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ઘઉં નો લોટ મીઠા વગરનો અને ફળનું સેવન કરી શકાય છે.
આ વ્રતના પહેલા દિવસે, જવાર અથવા ઘઉંના બીજ એક નાના માટીના વાસણમાં વાવીને ઘરે પૂજા સ્થાન પર મૂકવામાં આવે છે. પછી, કન્યાઓ આ જવારાની સતત 5 દિવસ સુધી પૂજા કરે છે. પૂજા દરમિયાન ઘઉંના બીજવાળા વાસણમાં દરરોજ પાણી નાખવામાં આવે છે. સિંદૂરને નાગલા તરીકે ઓળખાતા રૂઈથી બનેલી માળા પર લગાવવામાં આવે છે. પછી તેને જવારાની છાબડી ધારની આસપાસ મૂકવામાં આવે છે.
વ્રતના છેલ્લા દિવસે, જયા પાર્વતી વ્રત રાખતી કન્યાઓ કે સ્ત્રીઓ જયા પાર્વતી જાગરણ પણ કરે છે. આ દિવસે રાત્રે, તેઓ આખી રાત જાગીને ભજન અને ભક્તિ ગીતો ગાતી અને આરતી કરતી રહે છે. આ રાત્રિ જાગરણ બીજા દિવસ સુધી કરવામાં આવે છે, જેને ગૌરી તૃતીયા તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, જ્યારે આ 5 દિવસનો ઉપવાસ પૂર્ણ થાય છે.
જાગરણના બીજા દિવસે, ઘઉંના જવારાને ટોપલીમાંથી કાઢીને પવિત્ર નદી અથવા અન્ય કોઈ જળાશયમાં વહાવી દેવામાં આવે છે. ત્યારબાદ પૂજા અને અન્ય મહત્વપૂર્ણ ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે, ત્યારબાદ, કન્યાઓ અનાજ, શાકભાજી અને મીઠાવાળો પૌષ્ટિક ખોરાક ખાઈને ઉપવાસ તોડે છે.
