1. સમાચાર જગત
  2. ગુજરાત સમાચાર
  3. રાષ્ટ્રીય
Written By
Last Modified: ગુરુવાર, 19 મે 2022 (18:47 IST)

Gyanvapi Mosque Survey Report- જ્ઞાનવાપી મસ્જિદમાં સ્વસ્તિક, ત્રિશુલ અને કમળના નિશાન, જાણો સર્વે રિપોર્ટ

જ્ઞાનવાપી મસ્જિદમાં ત્રણ દિવસના સર્વે બાદ ગુરુવારે વારાણસી સિવિલ કોર્ટમાં જે રિપોર્ટ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો, તેમાં ઘણા ચોંકાવનારા ખુલાસા થયા છે. કોર્ટ કમિશનર વિશાલ સિંહ દ્વારા આપવામાં આવેલા રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હિંદુ આસ્થા સાથે જોડાયેલા ઘણા નિશાન અને પુરાવા મળ્યા છે. જ્યાં તેમણે શિવલિંગ જેવા પત્થર વિશે વિસ્તૃત માહિતી આપી છે, ત્યાં વિવિધ સ્થળોએ સ્વસ્તિક, ત્રિશુલ અને કમળ જેવી કલાકૃતિઓ મળી હોવાનું જણાવવામાં આવ્યું છે.
 
રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે એક ભોંયરામાં, જમીનથી લગભગ 3 ફૂટ ઉપર દિવાલ પર છ સોપારીના પાંદડાના આકારની આકૃતિઓ બનાવવામાં આવી હતી. ભોંયરામાં 4 દરવાજા હતા, તેની જગ્યાએ નવી ઇંટો નાખીને તે દરવાજા બંધ કરવામાં આવ્યા હતા. ભોંયરામાં 4-4 થાંભલાઓ મળી આવ્યા હતા, જેની ઊંચાઈ 8-8 ફૂટ હતી. નીચેથી ઉપર સુધી, થાંભલાની આસપાસ ઘંટ, ભઠ્ઠી, ફૂલના આકાર બનાવવામાં આવ્યા હતા. વચ્ચે  02-02ની નવી ઇંટો વડે નવા થાંભલા બનાવવામાં આવ્યા. એક થાંભલા પર પ્રાચીન હિન્દી ભાષામાં સાત લીટીઓ કોતરવામાં આવી હતી, જે વાંચી શકાય તેમ ન હતી. દરવાજાની ડાબી બાજુની દિવાલ પાસે જમીન પર લગભગ 2 ફૂટ ઉંચો ભગવાનનો ફોટો પડેલો હતો જે માટીથી ખરડાયેલો હતો.
 
સ્વસ્તિક અને ત્રિશુલની કલાકૃતિઓ
રિપોર્ટમા કહેવામા આવ્યુ છે કે અન્ય એક ભોંયરામાં, પશ્ચિમી દિવાલ પર હાથીની થડની તૂટેલી કલાકૃતિઓ અને દિવાલના પથ્થરો પર સ્વસ્તિક અને ત્રિશૂળ અને પાન પ્રતીકો અને તેની કલાકૃતિઓ મોટાભાગે કોતરવામાં આવી છે,  આ સાથે ઘંટ જેવી કલાકૃતિઓ પણ કોતરેલી છે. આ તમામ કલાકૃતિઓ પ્રાચીન ભારતીય મંદિર શૈલીની હોવાનું જણાય છે, જે ઘણી જૂની છે, જેમાં કેટલીક કલાકૃતિઓ તૂટેલી છે.
 
કમળના ફુલ અને હાથીના સૂંઢ જેવી આકૃતિ 
 
મસ્જિદના દક્ષિણી અને ત્રીજા ગુંબજમાં ફૂલો, પાંદડાં અને કમળના ફૂલોની રચનાઓ મળી આવી છે. ત્રણ બાહ્ય ગુંબજની નીચે મળેલી ત્રણ શંકુ આકારની આકૃતિઓ વાદીઓએ પ્રાચીન મંદિરના ટોચના શિખરો હોવાનું જણાવ્યું હતું, જેનો પ્રતિવાદીઓના વકીલ દ્વારા ખોટુ કહેવામાં આવ્યુ હતુ.  મુસ્લિમ પક્ષની સંમતિથી મસ્જિદના અંદરના ભાગનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું ત્યારે દિવાલ પરના સ્વીચ બોર્ડની નીચે પથ્થર પર ત્રિશુલની આકૃતિ કોતરેલી મળી આવી હતી અને તેની બાજુમાં અલમિરાહમાં સ્વસ્તિકનો આકાર કોતરાયેલો જોવા મળ્યો હતો, જે મુસ્લિમ પક્ષ દ્વારા ટાકા કહેવામાં આવતું હતું. મસ્જિદની અંદરની પશ્ચિમી દિવાલ પણ હાથીની સમાન અને થડ જેવી આકૃતિની નિશાની ધરાવે છે.
 
પુસ્તકમાં બતાવેલ નકશા સાથે મિલાન 
 
વાદીના અધિવક્તા હરિશંકર જૈનન અને વિષ્ણુ શંકર  જૈન, સુધીર ત્રિપાઠી તરફથી ધ્યાન દોરવામાં આવ્યુ કે History of Banaras by Prof. AS Altekar ના દ્વારા લખવામાં આવી છે અને  View of Banaras book by james principle દ્વારા પુસ્તકો લખવામાં આવ્યા છે.  તેમાં છપાયેલ જૂના વિશ્વેશ્વર મંદિરના ગ્રાઉન્ડ પ્લાન સાથે સંપૂર્ણપણે નકશો જે મળતો આવે છે, તે ઉપરોક્ત બંને પુસ્તકોમાં પણ દર્શાવવામાં આવ્યુ  છે, જ્યારે મુખ્ય એક ગુંબજની નીચે છે જ્યાં નમાજ  થાય છે. આ નકશાની ફોટોકોપી તેમના દ્વારા સ્થળ પર જ આપવામાં આવી હતી. તેમના દ્વારા સૂચવવામાં આવ્યું છે કે મુખ્ય ગુંબજની નીચે ચારેય દિશામાં દિવાલો પર ઝિગ-ઝેગ કટ છે, જે પુસ્તકના નકશામાં સમાન સંખ્યામાં અને આકારમાં છે.  આ જ રીતે ઉત્તર-દક્ષિણ બે દિશાઓના ગુંબજ નીચે, ઝિગ-ઝેગ કટ આકારનો આકાર અને પ્રાર્થના સ્થળની દિવાલોની સંખ્યા તે નકશા પરથી મળે છે અને આમાં કેટલાક મૂળ પેવેલિયન પણ આવેલા છે. મસ્જિદની મધ્યમાં પ્રાર્થના હોલ અને ઉત્તર-દક્ષિણ હૉલ વચ્ચે બાંધવામાં આવેલી દરવાજા જેવી કમાન આ ઝિગ-ઝેગ દિવાલો પરના થાંભલાઓ પર ટકી છે. જવાબ આપનાર નંબર 4 દ્વારા તેનો વિરોધ કરવામાં આવ્યો હતો અને દરેક વસ્તુને કાલ્પનિક ગણાવી હતી. ફોટોકોપી નકશા સાથે દિવાલોના આકારને મેચ કરવા પર, જાણવા મળ્યું કે આ બંને વચ્ચે સંપૂર્ણ સમાનતા છે. 
 
અનેક સ્થાન પર સ્વસ્તિકના નિશાન 
મસ્જિદના પહેલા દરવાજાની  પાસે  જે ઉત્તર દિશામાં છે, વાદીના વકીલે ત્રણ ડમારુ ચિહ્નો દર્શાવ્યા હતા, જેને પ્રતિવાદીના વકીલો, મોહમ્મદ તૌહીદ અને મુમતાઝ અહેમદે નકારી કાઢ્યા હતા. વાદી પક્ષે પૂર્વ બાજુની દિવાલ પર ત્રિશૂળના બનેલા નિશાન તરફ ધ્યાન દોર્યું હતું, તેની ઉપર લગભગ 20 ફૂટ, ફોટોગ્રાફી પણ કરવામાં આવી છે.  તેની સામે લગભગ સાત ફૂટની ઊંચાઈએ દેખાતા ત્રિશૂળના નિશાન તરફ પણ ધ્યાન દોર્યું અને મુખ્ય ગુંબજની જમણી બાજુના થાંભલાની અંદર ત્રિશૂળ કોતરેલું જોવા મળ્યું. મસ્જિદના ભંડાર સ્વરૂપની બહાર દિવાલ પર ઘણા સ્વસ્તિક ચિહ્નો પણ છે.