પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ લોકસભાના શીતકાલીન સત્રમાં વંદે માતરમના 150 વર્ષ પુર્ણ થવાના અવસર પર વિશેષ ચર્ચા દરમિયાન કોંગ્રેસ પર ખૂબ હુમલા બોલ્યા. આ દરમિયાન મોદીએ જવાહરલાલ નેહરુ થી લઈને જિન્ના અને કટોકટી સુધીનો ઉલ્લેખ કર્યો. કોંગ્રેસ પર હુમલો બોલતા પીએમ મોદીએ કહ્યુ કે નેહરુજીનુ સિંહાસન હલ્યુ તો તેમણે વંદે માતરમના ટુકડા કરી નાખ્યા. જીન્નાએ વંદે માતરમનો વિરોધ કર્યો, તો તેમણે તેના પર સંમતિ દર્શાવી. તૃષ્ટિકરણ ના દબાવમાં કોંગ્રેસ વંદે માતરમની વહેંચણી માટે નમી તેથી કોંગ્રેસને ભારતના ભાગલા માટે નમવુ પડ્યુ. પીએમ મોદીએ કહ્યુ કે વંદે માતરમ 150 વર્ષની યાત્રામાં અનેક પડાવો પરથી પસાર થઈ છે. જ્યારે વંદે માતરમ 100 વર્ષનુ થયુ ત્યારે ભારતમાં કટોકટીમા હતુ. કોંગ્રેસે ગુસ્સે થઈને કહ્યું, "વંદે માતરમનું ગાન કરનાર કોંગ્રેસ સૌથી પહેલા હતી."
પીએમ મોદીના નેહરુ પરના હુમલાથી કોંગ્રેસ ગુસ્સે થઈ ગઈ. સોમવારે, લોકસભામાં કોંગ્રેસના ઉપનેતા ગૌરવ ગોગોઈએ વડા પ્રધાન મોદી પર વંદે માતરમ પરની ચર્ચાનું રાજકારણ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો અને કહ્યું કે વડા પ્રધાન અને ભારતીય જનતા પાર્ટી ગમે તેટલી કોશિશ કરે, તેઓ પંડિત જવાહરલાલ નેહરુના યોગદાનને કલંકિત કરી શકતા નથી. ગૃહમાં વંદે માતરમ પરની ચર્ચામાં ભાગ લેતા, તેમણે એમ પણ કહ્યું, "ભાજપના રાજકીય પૂર્વજોનું સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં કોઈ યોગદાન નહોતું." ગોગોઈએ દાવો કર્યો કે કોંગ્રેસે સૌપ્રથમ વંદે માતરમનું ગાન કર્યું.
દેશ કટોકટીથી જકડી ગયો હતો.
પીએમ મોદીએ કહ્યું, "જ્યારે વંદે માતરમ 50 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા, ત્યારે દેશ ગુલામીથી જકડી ગયો હતો. જ્યારે વંદે માતરમ 100 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા, ત્યારે દેશ કટોકટીથી જકડી ગયો હતો. એક સમયે જ્યારે તે ખૂબ જ ખાસ તહેવાર હતો, ત્યારે ભારતના બંધારણનું ગળું દબાવવામાં આવ્યું હતું." "જ્યારે વંદે માતરમ 100 વર્ષ પૂરા થયા, ત્યારે રાષ્ટ્ર માટે જીવનારા અને મરનારાઓને જેલના સળિયા પાછળ ધકેલી દેવામાં આવ્યા. કમનસીબે, આઝાદીને પ્રેરણા આપનારા ગીતની શતાબ્દીના પ્રસંગે, આપણા ઇતિહાસનો એક કાળો સમય ખુલ્યો છે."
અંગ્રેજોએ વહેંચો અને રાજ કરો માટે બંગાળને પોતાની પ્રયોગશાળા બનાવ્યુ
વંદે માતરમ પર ચર્ચા દરમિયાન પીએમ મોદીએ કહ્યું, "બ્રિટિશરો સમજી ગયા હતા કે ૧૮૫૭ પછી લાંબા સમય સુધી ટકી રહેવું મુશ્કેલ બનશે. જેમ તેઓ પોતાના સપના લઈને આવ્યા હતા, તેમ તેમને સમજાયું કે જ્યાં સુધી તેઓ ભારતને ટુકડાઓમાં વહેંચશે નહીં, ભારતને એકબીજા સાથે લડાવ્યા વિના, અહીં શાસન કરવું મુશ્કેલ બનશે. અંગ્રેજોએ ભાગલા પાડો અને રાજ કરોનો માર્ગ પસંદ કર્યો અને આ માટે બંગાળને પોતાની પ્રયોગશાળા બનાવી. અંગ્રેજો એ પણ જાણતા હતા કે બંગાળની બૌદ્ધિક શક્તિ દેશને શક્તિ અને પ્રેરણા પૂરી પાડે છે. અંગ્રેજો પણ પહેલા બંગાળને વિભાજીત કરવા માટે કામ કરવા માંગતા હતા. તેઓ માનતા હતા કે એકવાર બંગાળનું વિભાજન થશે, તો દેશ પણ વિભાજીત થશે અને તેઓ અહીં શાસન કરતા રહેશે."
પીએમ મોદીએ કહ્યું કે જ્યારે બંકિમ દાએ વંદે માતરમની રચના કરી, ત્યારે તે સ્વાભાવિક રીતે સ્વતંત્રતા ચળવળનો ઉત્સવ બની ગયો. પૂર્વથી પશ્ચિમ, ઉત્તરથી દક્ષિણ સુધી, વંદે માતરમ દરેક ભારતીયનો સંકલ્પ બની ગયો. તેથી જ વંદે માતરમ તેની પ્રશંસામાં લખવામાં આવ્યું.
માતૃભૂમિની સ્વતંત્રતામી વેદી પર
ગોદ મે સ્વાર્થ કા બલિદાન હૈ
યહ શબ્દ 'વંદે માતરમ' હૈ
સજીવન મંત્ર પણ,
વિજયનો વિસ્તૃત મંત્ર પણ
આ શક્તિની ઑળખ છે,
આ વંદે માતરમ છે
ઉચ્ચ શોણિત થી લખો
વત્સ સ્થલી કો ચીરકર વીર કા અભિમાન હૈ
યહ શબ્દ 'વંદે માતરમ' હૈ
બંગાળના ભાગલા પછી, અંગ્રેજોએ વંદે માતરમ ગાવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો.
૧૯૦૫માં, અંગ્રેજોએ બંગાળનું વિભાજન કર્યું. જ્યારે અંગ્રેજોએ આ પાપ કર્યું, ત્યારે વંદે માતરમ ખડકની જેમ ઊભું રહ્યું. વંદે માતરમ બંગાળની એકતા માટે એક નારા બની ગયું, અને આ નારાથી તેમને પ્રેરણા મળી. અંગ્રેજોએ બંગાળના ભાગલા સાથે ભારતને નબળું પાડવાનું કાવતરું ઘડ્યું. જોકે, વંદે માતરમ, તેના એકમાત્ર સ્વરૂપમાં, અંગ્રેજો માટે એક પડકાર બની ગયું. બંગાળનું વિભાજન થયું, પરંતુ એક વિશાળ સ્વદેશી ચળવળ ઉભરી આવી. વંદે માતરમ બધે ગુંજી ઉઠ્યું. અંગ્રેજોને સમજાયું કે બંગાળની ધરતીમાંથી નીકળેલા વંદે માતરમે તેમને પ્રેરણા આપી હતી. ત્યારબાદ તેઓએ તે ગાનારાઓને સજા કરવાનું શરૂ કર્યું. તેઓએ વંદે માતરમ સામે કડક કાયદા પણ ઘડ્યા, પરંતુ આ નારા સમગ્ર દેશમાં ગુંજી રહ્યા.
વંદે માતરમ માત્ર રાજકીય યુદ્ધનો મંત્ર નહોતો.
પ્રધાનમંત્રી મોદીએ કહ્યું, "વિશ્વના ઇતિહાસમાં બીજી કોઈ કવિતા કે ભાવના નથી જેણે સદીઓથી લાખો લોકોને એક થવા માટે પ્રેરણા આપી હોય. દુનિયાએ જાણવું જોઈએ કે ગુલામીના યુગ દરમિયાન આવી કૃતિ બનાવવામાં આવી હતી. વંદે માતરમ ગાતા લોકોને ફાંસી આપવામાં આવતી હતી. વંદે માતરમ ફક્ત એક રાજકીય યુદ્ધનો નારો નહોતો. વંદે માતરમ ફક્ત અંગ્રેજોના જવા અને આપણે આપણા પોતાના માર્ગ પર ઊભા રહેવા વિશે નહોતું. સ્વતંત્રતાની લડાઈ આ માતૃભૂમિને મુક્ત કરવા માટેનું યુદ્ધ હતું. તે ભારત માતાને તે બેડીઓમાંથી મુક્ત કરવા માટેનું એક પવિત્ર યુદ્ધ હતું.
ગાંધી ઇચ્છતા હતા કે વંદે માતરમ બને 'નેશનલ એંથમ'
વંદે માતરમ વિશે મહાત્મા ગાંધીનો શું અભિપ્રાય હતો? પીએમ મોદીએ સમજાવ્યું, "હું વંદે માતરમ વિશે મહાત્મા ગાંધીની લાગણીઓ પણ શેર કરવા માંગુ છું." 1905 માં ગાંધીજીએ લખ્યું હતું કે, "આ ગીત એટલું લોકપ્રિય બન્યું છે કે તે આપણું રાષ્ટ્રગીત બની ગયું છે. તેની ભાવનાઓ ઉમદા છે અને તે અન્ય રાષ્ટ્રોના ગીતો કરતાં મધુર છે. તેનો એકમાત્ર હેતુ આપણી અંદર દેશભક્તિ જાગૃત કરવાનો છે અને તે ભારતને માતા તરીકે કલ્પના કરે છે..."
ખરેખર, તે સમયે, તેને રાષ્ટ્રગીત તરીકે જોવામાં આવતું હતું. તે સમયે વંદે માતરમમાં અપાર શક્તિ હતી. તો છેલ્લી સદીમાં તેના પર આટલો ગંભીર અન્યાય કેમ થયો? વંદે માતરમ સાથે દગો કેમ કરવામાં આવ્યો? એવી કઈ શક્તિ હતી જેની ઇચ્છાશક્તિ પૂજ્ય બાપુજીની લાગણીઓને પણ વટાવી ગઈ? જેણે વંદે માતરમ જેવી પવિત્ર ભાવનાને પણ વિવાદમાં ખેંચી લીધી? આપણે નવી પેઢીઓને એવી પરિસ્થિતિઓ પણ જણાવવી જોઈએ કે જેના કારણે વંદે માતરમ સાથે દગો થયો.
વંદે માતરમ પર કોંગ્રેસ મુસ્લિમ લીગ સમક્ષ શરણાગતિ સ્વીકારી
વડા પ્રધાન મોદીએ ચર્ચા દરમિયાન કહ્યું, "નેહરુ લખે છે, 'મેં વંદે માતરમ ગીતની પૃષ્ઠભૂમિ વાંચી છે. મને લાગે છે કે આ બેકગ્રાઉંડ મુસ્લિમોને ગુસ્સે કરશે.' આ પછી, કોંગ્રેસ પક્ષ તરફથી એક નિવેદન આવ્યું કે કોંગ્રેસ કાર્યકારી સમિતિ 26 ઓક્ટોબરે કોલકાતામાં મળશે. ત્યાં વંદે માતરમના ઉપયોગની સમીક્ષા કરવામાં આવશે. બંકિમ બાબુનું બંગાળ, બંકિમ બાબુનું કોલકાતા પસંદ કરવામાં આવ્યું. સમગ્ર દેશ આઘાતમાં હતો. દેશભરના દેશભક્તોએ આ પ્રસ્તાવનો વિરોધ કરવા માટે પ્રભાત ફેરી કાઢી. પરંતુ દેશ માટે કમનસીબે, 26 ઓક્ટોબરે, કોંગ્રેસે વંદે માતરમ સાથે સમાધાન કર્યું. તેના ટુકડા કરી દેવામાં આવ્યા. તે નિર્ણય પાછળનો માસ્ક એ હતો કે તે સામાજિક સંવાદિતાનું કાર્ય હતું. પરંતુ ઇતિહાસ સાક્ષી છે કે કોંગ્રેસે મુસ્લિમ લીગ સમક્ષ શરણાગતિ સ્વીકારી.
