2025 ની બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો લગભગ આવી ગયા છે. બિહારના લોકોએ તેજસ્વી યાદવ અને રાષ્ટ્રીય જનતા દળ (RJD) ને મોટો ફટકો આપ્યો છે. 14 નવેમ્બરના રોજ સવારે 10:45 વાગ્યા સુધીમાં, મહાગઠબંધન (RJD-કોંગ્રેસ-ડાબેરી) 54 બેઠકો સુધી મર્યાદિત છે, જ્યારે NDA (BJP-JDU) 185 બેઠકો પર મજબૂત દેખાય છે. તાજેતરના આંકડાઓમાં, તેજસ્વી યાદવ પોતાની બેઠક પર પાછળ છે. તે સ્પષ્ટ છે કે બિહારના લોકોએ મહાગઠબંધન અને તેજસ્વી યાદવને માત્ર હરાવ્યા જ નથી, પરંતુ તેમને વર્ચ્યુઅલ રીતે નકારી કાઢ્યા છે. છેવટે, જે પાર્ટી અને નેતા ચૂંટણીના દિવસ સુધી કાંટાની ટક્કરનું વચન આપી રહ્યા હતા, તેઓ આટલી ખરાબ રીતે કેવી રીતે હાર્યા ? ચાલો આ પાછળના કારણો જાણીએ
2015 ની બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો લગભગ આવી ગયા છે. બિહારના લોકોએ તેજસ્વી યાદવ અને રાષ્ટ્રીય જનતા દળ (RJD) ને મોટો ફટકો આપ્યો છે. 14 નવેમ્બરના રોજ સવારે 10:45 વાગ્યા સુધીમાં, મહાગઠબંધન (RJD-કોંગ્રેસ-ડાબેરી) ૫૪ બેઠકો સુધી મર્યાદિત છે, જ્યારે NDA (BJP-JDU) 185 બેઠકો પર મજબૂત દેખાય છે. તાજેતરના આંકડાઓમાં, તેજસ્વી યાદવ પોતાની બેઠક પર પાછળ છે. તે સ્પષ્ટ છે કે બિહારના લોકોએ મહાગઠબંધન અને તેજસ્વી યાદવને માત્ર હરાવ્યા જ નથી, પરંતુ તેમને વર્ચ્યુઅલ રીતે નકારી કાઢ્યા છે. છેવટે, જે પાર્ટી અને નેતા ચૂંટણીના દિવસ સુધી નજીકની સ્પર્ધાનું વચન આપી રહ્યા હતા, તેઓ આટલી અવ્યવસ્થામાં કેવી રીતે સમાપ્ત થયા? ચાલો આ પાછળના કારણોની તપાસ કરીએ.
52 યાદવ ઉમેદવારોને ટિકિટ આપવાનો નિર્ણય ખોટો સાબિત થયો.
આ હારનું એક મુખ્ય કારણ આરજેડીનો 52 યાદવ ઉમેદવારોને ટિકિટ આપવાનો નિર્ણય હતો. આ નિર્ણયથી તેની જાતિવાદી છબી મજબૂત થઈ એટલું જ નહીં પરંતુ બિન-યાદવ મત બેંક પણ દૂર થઈ ગઈ. બિહારનું રાજકારણ જાતિ પર આધાર રાખે છે, જ્યાં યાદવ (વસ્તીના ૧૪%) આરજેડીની મુખ્ય મત બેંક છે. જોકે, યાદવ ઉમેદવારોને ૫૨ ટિકિટ આપવાથી જનતાને યાદવ શાસનનો અહેસાસ થયો. આના કારણે ઉચ્ચ જાતિઓ અને સૌથી પછાત જાતિઓ મહાગઠબંધનમાંથી ખસી ગઈ.
ભાજપે ચારેય મતવિસ્તારોમાં "આરજેડી નો કે યાદવરાજ નો" ની કથા ચલાવી હતી, જે શહેરી અને મધ્યમ વર્ગમાં લોકપ્રિય બની હતી. જો તેજસ્વીએ ખુદને 30-35 યાદવ ટિકિટ સુધી મર્યાદિત રાખ્યા હોત, તો કુર્મી-કોએરી મતહિસ્સો 10-15% વધી શક્યો હોત, જે 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં અખિલેશ યાદવે કર્યો હતો. તેમણે ફક્ત પાંચ યાદવ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા, ઉચ્ચ જાતિઓ મત આપીને તેમના પર વિજય મેળવ્યો.
સાથી પક્ષોની લાગણીઓને માન ન આપવુ
તેજસ્વીની રણનીતિમાં સૌથી મોટી ભૂલ તેમના સાથી પક્ષો: કોંગ્રેસ, ડાબેરી પક્ષો અને નાના પક્ષો સાથે "સમાન લાગણીઓ" ન રાખવી હતી. બેઠકોની વહેંચણીના વિવાદોએ ગઠબંધનને નબળું પાડ્યું, અને તેજસ્વીના "આરજેડી-કેન્દ્રિત" વલણે વિપક્ષને વિભાજીત કર્યા. આનાથી માત્ર મત સંક્રમણ નિષ્ફળ ગયું નહીં પરંતુ એનડીએને "એકતા" બતાડવાની તક પણ મળી.
કોંગ્રેસે "ગેરંટી" મેનિફેસ્ટો પર ભાર મૂક્યો, પરંતુ તેજસ્વીની "નોકરીઓ પૂરી પાડવામાં આવશે" યોજનાએ સાથી પક્ષોને નારાજ કર્યા. એટલું જ નહીં, તેજતે વીએ મહાગઠબંધનના મેનિફેસ્ટોને તેજતે વીન નામ આપીને બધાને પાછળ છોડી દીધા. તેજતે વીએ તેમના સાથી પક્ષોને પાછળની બેન્ચ પર રાખ્યા. રેલીઓમાં, રાહુલ ગાંધીની છબી ઓછી મુખ્ય હતી, અને તેજતે વીની છબી વધુ મુખ્ય હતી.
તેજસ્વી યાદવે પોતાના વચનોની હાર્ડ કોપી પૂરી પાડવામાં અસમર્થતા
તેજસ્વી યાદવે પોતાની સૌથી મોટી ભૂલ એ કરી કે તેમણે લાલચ આપવાનું વચન આપ્યું હતું પણ તેની હાર્ડ કોપી પૂરી પાડવામાં નિષ્ફળ ગયા. જ્યારે દરેક ઘર માટે સરકારી નોકરી, પેન્શન, મહિલા સશક્તિકરણ અને દારૂબંધી અંગે વચનો આપવામાં આવ્યા હતા, ત્યારે ભંડોળ, અમલીકરણ યોજનાઓ અથવા લૂપ્રિન્ટની સમયસર ડિલિવરીના અભાવે મતદારોમાં અવિશ્વાસ પેદા કર્યો. તેઓ દરેક ઘર માટે સરકારી નોકરી અંગેના પોતાના વચનો પૂરા કરી શક્યા નહીં. તેઓ દરરોજ કહેતા રહ્યા કે લૂપ્રિન્ટ આગામી બે દિવસમાં આવી જશે. પણ ચૂંટણી પૂરી થયા પછી પણ તે દિવસ ક્યારેય આવ્યો નહીં.
મહાગઠબંધનની મુસ્લિમ-કેન્દ્રિત છબી
મહાગઠબંધનની "મુસ્લિમ-કેન્દ્રિત" છબી તેજ પ્રતાપ યાદવની હારનું મુખ્ય કારણ બની. મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતી બેઠકો પર આરજેડી અથવા મહાગઠબંધનમાં અન્ય સાથીઓનો વિજય શક્ય બન્યો, પરંતુ તે દેશભરમાં વિપરીત સાબિત થયું. ઘણી જગ્યાએ હિન્દુ અથવા બૌદ્ધ સમુદાયોના મતો આરજેડીને મળ્યા. વિલય પછી બિહારમાં વક્ફ બિલ લાગુ ન કરવાના તેજ પ્રતાપ યાદવે આપેલા વચનને તેજ પ્રતાપ યાદવ કે બૌદ્ધ બંનેએ સારી રીતે આવકાર આપ્યો ન હતો. ભાજપે વક્ફ બિલના અમલીકરણ વિરુદ્ધ સંસદમાં તેજ પ્રતાપ યાદવના ભાષણને વાયરલ કર્યું, જેનો તેને ફાયદો થયો. તેજસ્વી યાદવ તેમના પિતા લાલુ પ્રસાદ યાદવ વિશે કેમ ચિંતિત હતા?
તેજસ્વી યાદવે લાલુ પ્રસાદ યાદવનો વારસો અપનાવ્યો, પરંતુ તેમને સમજાયું નહીં કે તેઓ પોસ્ટરોમાં તેમની છબીને હટાવીને "નવી પેઢી"નું ચિત્રણ કેમ કરવા માંગતા હતા. આ બેવડું ધોરણ ઉલટું પડ્યું. તેઓ લાલુ પ્રસાદ યાદવની પાછળ છુપાઈ રહ્યા છે.
તેઓ લાલુના સામાજિક એજન્ડાને અપનાવતા હતા, પરંતુ 'જંગલ રાજ' છબીથી ડરતા હતા. પોસ્ટરોમાં લાલુને ખૂણામાં ધકેલી દેવા એ તેમના માટે અપમાન અથવા ધમકી હતી.
