G 20 Summit- G20 એંટલે કે Group of Twenty છે. તેમાં 19 દેશ અને European Union (EU) શામેલ છે. કહી શકીએ છે કે આ કુળ 20 દેશોના શિખર સમ્મેલન છે. આ દ્વારા, તમામ 20 સહભાગી દેશો વૈશ્વિક અર્થતંત્ર સાથે સંબંધિત મુખ્ય મુદ્દાઓ પર સાથે મળીને કામ કરે છે. આમાં આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સ્થિરતા, ક્લાઈમેટ ચેન્જ અને સસ્ટેનેબલ ડેવલપમેન્ટ જેવા મુદ્દાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ વર્ષે આ G20 સંમેલનની 18મી બેઠક છે.
G20 ની શરૂઆત
G20 ની શરૂઆત 1999થી થઈ. ત્યારબાદ વિશ્વ આર્થિક સંકટને ધ્યાનમાં રાખીને તેની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. G20 જૂથની રચનાને લગભગ 24 વર્ષ વીતી ગયા છે. વર્ષ 2023માં G20 દેશોની બેઠક રાષ્ટ્રીય રાજધાની નવી દિલ્હીમાં 8 થી 10 સપ્ટેમ્બર વચ્ચે યોજાવા જઈ રહી છે. ભારતમાં આટલું મોટું પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય સંમેલન યોજાઈ રહ્યું છે, ભારતમાં 18મી G20 કોન્ફરન્સ યોજાવા જઈ રહી છે, આ પહેલા 17 વખત આ બેઠક થઈ ચૂકી છે. G20ની સ્થાપના વર્ષ 2008માં થઈ હતી અને તેની પ્રથમ બેઠક અમેરિકામાં થઈ હતી.
G-20 સૌથી મોટી વૈશ્વિક સંસ્થા માનવામાં આવે છે. ભારત ઉપરાંત તેના સભ્ય દેશોમાં ફ્રાન્સ, ચીન, કેનેડા, બ્રાઝિલ, ઓસ્ટ્રેલિયા, આર્જેન્ટિના, અમેરિકા, યુકે, તુર્કી, દક્ષિણ કોરિયા, દક્ષિણ આફ્રિકા, સાઉદી અરેબિયા, રશિયા, મેક્સિકો, જાપાન, ઇટલી, ઇન્ડોનેશિયા અને યુરોપિયન યુનિયન 20મા સભ્ય તરીકે સામેલ છે.
2008માં તેની રચનાના 24 વર્ષમાં 18મી કોન્ફરન્સ નવી દિલ્હીમાં યોજાવા જઈ રહી છે. તેની પ્રથમ કોન્ફરન્સ 14-15 નવેમ્બરના રોજ વોશિંગ્ટન, અમેરિકામાં યોજાઈ હતી, બીજી કોન્ફરન્સ 2 એપ્રિલ 2009માં યોજાઈ હતી.
G20 ક્યારે અને કેવી રીતે શરૂ થયું?
1999 પહેલા એશિયા આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યું હતું.
તેને ધ્યાનમાં રાખીને જર્મનીમાં જી-8 દેશોની બેઠકનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. બેઠક બાદ G20ની રચના કરવામાં આવી હતી.
G20ની બેઠકમાં વિશ્વની 20 મજબૂત અર્થવ્યવસ્થાઓના નાણા મંત્રીઓ અને કેન્દ્રીય બેંકના ગવર્નરોને બોલાવવામાં આવ્યા હતા.
સૌથી પહેલા અમે તમને જણાવીએ કે G20 ની રચના કેવી રીતે થઈ હતી. આ વાસ્તવમાં G8 દેશોનું વિસ્તરણ છે. શરૂઆતમાં G-7 જૂથ હતું, જેમાં કેનેડા, અમેરિકા, જર્મની, ઇટાલી, ફ્રાન્સ, જાપાન અને બ્રિટન તેના સભ્યો હતા. પરંતુ, વર્ષ 1998 માં રશિયામાં આ જૂથમાં જોડાયા.
G20 સાથે શું શક્તિઓ છે
જ્યાં સુધી G20 નો સંબંધ છે, ત્યાં યુએન તરફથી કોઈ કાયદાકીય શક્તિ નથી અને ન તો તેના સભ્ય દેશો વચ્ચે તે નિર્ણયને સ્વીકારવાની કોઈ કાનૂની જવાબદારી છે. મૂળભૂત રીતે, G20 સભ્ય દેશો વચ્ચે વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત અને પ્રોત્સાહન આપવા પર ચર્ચા થાય છે. જેમાં શિક્ષણ, રોજગાર અને ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓના ભાવ નિયંત્રણ જેવા મુદ્દાઓ પર નિર્ણય લેવામાં આવે છે.
