શ્રી સત્યનારાયણ વ્રત કથા એટલે શ્રી સત્યનારાયણ કથા અને સત્ય ભગવાનનું સ્વરૂપ છે એમ માનીને પૂજા કરવામાં આવે છે. ભગવાનની કથા શરૂ કરતા પહેલા વિધિ મુજબ વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે, પૂર્ણિમાના દિવસે, અમાવસ્યા, રવિવાર, ગુરુવાર, સંક્રાંતિના દિવસે અને અન્ય તહેવારોમાં કથાનું આયોજન કરવાનો શાસ્ત્ર આધારિત નિયમ છે. શ્રી સત્યનારાયણ જી કથા પહેલા કરવામાં આવતી વૈદિક પૂજા વિધિ જાણો.
- સૌથી પહેલા પૂજા સામગ્રી ભેગી કરી લો
– ધૂપ, કપૂર, કેસર, ચંદન, યજ્ઞોપવીત, કંકુ, ચોખા, હળદર, લાલ દોરો, કપાસ, સોપારી, સોપારીના 5 ટુકડા, ખુલ્લાં ફૂલ 500 ગ્રામ, માળા, કુશ અને દુર્વા, પંચમેવા, ગંગાજળ, મધ, ખાંડ. શુદ્ધ ઘી, દહીં, દૂધ, મોસમી ફળો, મીઠાઈઓ, મળ, આસન, કેળાના પાન, પંચામૃત, તુલસીદળ, કળશ (તાંબાનો કે માટીનો), સફેદ કાપડ (અડધો મીટર), લાલ કે પીળું કપડું (અડધો મીટર), દીવો 3 નંગ (1 મોટો અને 2 નાના), પાનનુ બીડુ (લવિંગ સાથેનુ પાન), નારિયેળ, દૂર્વા વગેરે સામગ્રી.
હવે પૂજા માટે ભગવાન સત્યનારાયણનો ફોટો અથવા મૂર્તિને એક બાજટ પર પીળા કે લાલ રંગનુ કપડુ પાથરીને સ્થાપિત કરો. આસનની(કપડુ પાથર્યુ છે તે) જમણી બાજુ તેલનો દીવો અને ડાબી બાજુ ઘીનો મોટો દીવો લગાવો. આસનની મધ્યમાં નવગ્રહોની સ્થાપના કરો. હવે ભગવાનના આસનની બરાબર સામે કુશ ચટાઈ પર બેસી જાઓ અને નીચે આપેલ સૂચનાઓ મુજબ પૂજા શરૂ કરો.
1- પવિત્રીકરણ
સૌ પ્રથમ, તમારા ડાબા હાથમાં પાણી લો અને નીચે આપેલા મંત્રનો પાઠ કરતી વખતે તમારા જમણા હાથની અનામિકા આંગળી, મધ્ય આંગળી અને અંગૂઠાથી તમારા પર પાણીનો છંટકાવ કરો.
મંત્ર
ॐ अपवित्रः पवित्रो वा सर्वावस्थां गतोऽपि वा ।
यः स्मरेत् पुण्डरीकाक्षं स बाह्याभ्यंतरः शुचिः ॥
पुनः पुण्डरीकाक्षं, पुनः पुण्डरीकाक्षं, पुनः पुण्डरीकाक्षं ।
2- પૃથ્વી પૂજા (પૃથ્વીની પૂજા વિધિ)
નીચે આપેલા મંત્રનો પાઠ કરતી વખતે હળદર, કંકુ, અક્ષત અને ફૂલથી પૂજા કરો.
ॐ पृथ्वी त्वया घता लोका देवि त्वं विष्णुना धृता ।
त्वं च धारय मां देवि पवित्रं कुरु च आसनम् ॥
3- શ્રી સત્યનારાયણની પૂજા શરૂ
ધ્યાનઃ- હાથમાં ચોખા અને ફૂલ લઈને ભગવાન સત્યનારાયણનું ધ્યાન કરો
ધ્યાનમંત્ર
ॐ सत्यव्रतं सत्यपरं त्रिसत्यं सत्यस्य योनिं निहितंच सत्ये ।
सत्यस्य सत्यामृत सत्यनेत्रं सत्यात्मकं त्वां शरणं प्रपन्नाः ॥
ध्यायेत्सत्यं गुणातीतं गुणत्रय समन्वितम् ।
लोकनाथं त्रिलोकेशं कौस्तुभरणं हरिम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, ध्यानार्थे पुष्पाणि समर्पयामि । બોલતા ચોખા અને પુષ્પ અર્પિત કરી દો
આહ્વાન - હવે નિમ્ન મંત્રનુ ઉચ્ચારણ કરતા આવાહ્ન કરો
આહવાન મંત્ર -
आगच्छ भगवन् ! देव! स्थाने चात्र स्थिरो भव ।
यावत् पूजां करिष्येऽहं तावत् त्वं संनिधौ भव ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, श्री सत्यनारायणाय आवाहयामि, आवाहनार्थे पुष्पाणि समर्पयामि ।
આસન -ભગવાનને બેસવા માટે પીળા ચોખાનુ આસન આપો
આસન મંત્ર
अनेक रत्नसंयुक्तं नानामणिगणान्वितम् ।
भवितं हेममयं दिव्यम् आसनं प्रति गृह्याताम ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, आसनं समर्पयामि ।
પાદય - ભગવાનના પગ ધોવડાવો
પાદય મંત્ર
नारायण नमस्तेऽतुनरकार्णवतारक ।
पाद्यं गृहाण देवेश मम सौख्यं विवर्धय ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पादयोः पाद्यं समर्पयामि ।
અર્ઘ્ય - ભગવાનને અર્ધ્ય આપો
અર્ઘ્ય મંત્ર
गन्धपुष्पाक्षतैर्युक्तमर्घ्यं सम्पादितं मया ।
गृहाण भगवन् नारायण प्रसन्नो वरदो भव ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, हस्तयोरर्घ्यं समर्पयामि ।
આચમન- ભગવાનને આચમન કરાવો
આચમન મંત્ર
कर्पूरेण सुगन्धेन वासितं स्वादु शीतलम् ।
तोयमाचमनीयार्थं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
સ્નાન – ભગવાનનુ શુદ્ધ જળથી સ્નાન કરાવો
સ્નાન મંત્ર
मन्दाकिन्याः समानीतैः कर्पूरागुरू वासितैः ।
स्नानं कुर्वन्तु देवेशा सलिलैश्च सुगन्धिभिः ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, स्नानीयं जलं समर्पयामि ।
પંચામૃત સ્નાન - દૂધ, દહીં, ઘી, ખાંડ અને મધ મિક્સ કરીને પંચામૃતથી સ્નાન કરાવો.
પંચામૃત સ્નાન મંત્ર
पयो दधि घृतं चैव मधुशर्करयान्वितम् ।
पंचामृतं मयाऽऽनीतं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पंचामृतस्नानं समर्पयामि,
શુદ્ધોદક સ્નાન - શુદ્ધ પાણીથી સ્નાન કરાવો.
શુદ્ધોદક સ્નાન મંત્ર
मन्दाकिन्यास्तु यद्वारि सर्वपापहरं शुभम् ।
तदिदं कल्पितं तुभ्यं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ।
કપડાં - ભગવાનને વસ્ત્રો અથવા વસ્ત્રોના રૂપમાં લાલ દોરો અર્પણ કરો.
મંત્ર
शीतवातोष्णसंत्राणं लज्जाया रक्षणं परम् ।
देहालंकरणं वस्त्रं धृत्वा शांतिं प्रयच्छ मे ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, वस्त्रं समर्पयामि ।
(વસ્ત્ર અર્પિત કરો, આચમનીય જળ આપો)
યજ્ઞોપવિત - ભગવાનને પવિત્ર દોરો અર્પણ કરો.
नवभिस्तन्तुभिर्युक्तं त्रिगुणं देवतामयम् ।
उपवीतं मया दत्तं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, यज्ञोपवीतं समर्पयामि ।
ચંદન – ભગવાનને ચંદન અર્પિત કરો
श्रीखण्डं चन्दनं दिव्यं गन्धाढ्यं सुमनोहरम् ।
विलेपनं सुरश्रेष्ठ चन्दनं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, गन्धं समर्पयामि ।
અક્ષત - ભગવાનને ચોખા અર્પિત કરો
अक्षताश्च सुरश्रेष्ठ कुंकुमाक्ताः सुशोभिताः ।
मया निवेदिता भक्त्या गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, अक्षतान् समर्पयामि ।
ફૂલની માળા - ભગવાનને ફૂલની માળા અર્પિત કરો.
माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि वै प्रभो ।
मयाऽऽह्तानि पुष्पाणि गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पुष्पं पुष्पमालां च समर्पयामि ।
દુર્વા – ભગવાનને દુર્વા અર્પિત કરો
दूर्वांकुरान् सुहरितानमृतान् मंगलप्रदान् ।
आनीतांस्तव पूजार्थं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, दूर्वांकुरान् समर्पयामि ।
ધૂપ, દીપ – ભગવાનને ધૂપ કરો અને દિવો પ્રગટાવો
वनस्पतिरसोद्भूतो गन्धाढ्यः गन्ध उत्तमः ।
आघ्रेयः सर्वदेवानां धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम् ॥
साज्यं च वर्तिसंयुक्तं वह्निना योजितं मया ।
दीपं गृहाण देवेश ! त्रैलोक्यतिमिरापहम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, धूपं, दीपं दर्शयामि ।
નૈવેદ્ય - ભગવાનને મીઠાઈ અર્પણ કરો.
(પંચમિષ્ઠાન અને ડ્રાયફ્રૂટ્સ અર્પણ કરો)
शर्कराखण्डखाद्यानि दधिक्षीरघृतानि च ।
आहारं भक्ष्यभोज्यं च नैवेद्यं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, नैवेद्यं निवेदयामि ।
ઋતુફળ – ભગવાનને કેળા, કેરી, સફરજન વગેરે ફળ અર્પિત કરો
फलेन फलितं सर्वं त्रैलोक्यं सचराचरम् ।
तस्मात् फलप्रदादेन पूर्णाः सन्तु मनोरथाः ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, ऋतुफलं निवेदयामि। मध्ये आचमनीयं जलं उत्तरापोऽशनं च समर्पयामि ।
પાનનુ બીડુ – ભગવાનને પાન સોપારી અર્પિત કરો
पूगीफलं महद्दिव्यं नागवल्लीदलैर्युतम् ।
एलालवंगसंयुक्तं ताम्बूलं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, मुखवासार्थे ताम्बूलं समर्पयामि ।
દક્ષિણા - તમારી કમાણીમાંથી કેટલાક પૈસા ભગવાનને અર્પણ કરો.
हिरण्यगर्भ गर्भस्थं हेमबीजं विभावसोः ।
अनन्तपुण्यफलदमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, दक्षिणां समर्पयामि ।
પૂજા પૂર્ણ થયા પછી, ભગવાન શ્રી સત્યનારાયણની કથા જાતે પાઠ કરો કે સાંભળો અથવા લાયક બ્રાહ્મણ પાસેથી સાંભળો. કથાની સમાપ્તિ પછી ભગવાન સત્યનારાયણની આરતી કરો. આરતી પછી મંત્ર અને ફૂલની માળા ચઢાવો. અંતે, શાંતિનો પાઠ કર્યા પછી, ભગવાન સત્યનારાયણને ક્ષમાની લાગણી સાથે વિદાય આપો.
